بررسی برهان پذیری «نامتناهی بالفعل»
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه حکمت اسلامی، دوره: 9، شماره: 34
- کد COI اختصاصی: JR_FHI-9-34_009
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 310
نویسندگان
A PhD. student of philosophy of Physics in Baqir al-Ulum University.
. An associate professor and faculty member at sociology colleague of Tehran University.
A PhD. holder of Islamic philosophy and theology of the Research Institute of Islamic philosophy and Theosophy of Iran, Tehran.
چکیده
موضوع نامتناهی بالفعل که مسائلی همچون تناهی یا عدم تناهی ابعاد عالم، امکان وجود جزء لایتجزی، امکان وجود نامتناهی شیء، تناهی یا عدم تناهی زمان و حوادث گذشته، و تسلسل در سلسله علل و معالیل را شامل می شود، از دیرباز مورد توجه و اختلاف اندیشمندان بوده است. برخی از آنان بر امتناع نامتناهی بالفعل و برخی بر امکان آن، براهینی اقامه کرده اند. عده ای نیز ادله طرفین را ناتمام دانسته و در مساله توقف کرده اند. در پی تلاش های کانتور پذیرفته شد که نامتناهی بالفعل، قابل اثبات یا ابطال منطقی نیست. با قبول برهان ناپذیری و تصمیم ناپذیری ریاضیاتی نامتناهی بالفعل و استقلال آن از ریاضیات متناهی، در نهایت، در نظریه اصل موضوعی مجموعه ها، اصل موضوع نامتناهی به عنوان یکی از اصول موضوعه پذیرفته شد. در این نوشتار، علاوه بر نشان دادن استقلال نامتناهی بالفعل از ریاضیات متناهی، برهانی جهت اثبات برهان ناپذیری ریاضیاتی نامتناهی بالفعل ارائه می شود. روشن می شود که براهین ریاضیاتی ابطال نامتناهی بالفعل (مانند تطبیق، طرف و وسط، سلمی و غیره)، برهان به معنای منطقی آن نیستند، بلکه تنها جنبه تنبیهی دارند و در صدد روشن کردن هر چه بیشتر لوازم پذیرش مفهوم نامتناهی بالفعل هستند تا در سایه آن، بتوان به قابلیت تصدیق امکان یا امتناع نامتناهی بالفعل دست یافت.کلیدواژه ها
ad infinitum in actu, mathematical arguments, regressio ad infinitum, temporal creation of the world, the finitude of dimensions of the world, that cannot be proved, that cannot be decided aboutاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.