بررسی دلایل رواج شعر فارسی در شهر سنندج از بنای این شهر، تا سقوط سلطنت پهلوی

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: دوفصلنامه کهن نامه ادب پارسی، دوره: 14، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_CLASS-14-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 48
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جمال احمدی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، سنندج، ایران.

چکیده

شهر سنندج که اخیرا، از طرف یونسکو به عنوان شهر خلاق موسیقی[i] ثبت جهانی شد، از نظر ادبی و فرهنگی نیز در سطح بالایی قرار دارد. از زمانی که این شهر به سال ۱۰۴۶ ه.ق، به دارالایاله اردلانها تبدیل شد و سلیمان خان اردلان، قلعه محکمی در مرکز آن بنا کرد و رسما به شهر بدل شد، همواره یکی از مراکز فرهنگی – ادبی بوده و شاعران و نویسندگان فراوانی را در دامن خود پرورش داده است. پرسشی که در این پژوهش مطرح است و نویسنده در جست و جوی پاسخ آن بر­می­آید، این است که با آنکه شهر سنندج، کرد نشین بوده، دلایل و علل اقبال شاعران از آغازین روزهای بنای این شهر، به سرودن شعر به زبان فارسی چه بوده است. نتایج این پژوهش - که به روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه­ای به انجام رسیده - حاکی از آن است که جغرافیای سیاسی، دست نشانده بودن حکام اردلان و وابستگی شدید آنها به حکام صفوی و اخلاف آنها، ضعف احساس ملیت و ناسیونالیسم کردی و سرانجام مذهب برخی از حاکمان اردلان، مهمترین عوامل اقبال شاعران سنندج به شعر فارسی از آغاز سده یازده تا سقوط سلطنت است. [i] . بدون اینکه وجه تسمیه این نامگذاری را انکار کنم و یا آن را نادرست بدانم، اما باید بیان کنم که نامیدن شهر سنندج به تنها شهر خلاق موسیقی و فراموش کردن جوانب دیگر این شهر، خطایی است که ممکن است بر آیندگان و فرزندان ما تاثیر نامطلوب بگذارد. در منابع گذشتگان ما، این شهر همواره دارالعلم نامیده شده و به نظر می­رسد وجود عالمان طراز اول در این شهر، امثال بدیع الزمان سنندجی و مفتی­زاده­ها و حمدی و مردوخ و مردوخ روحانی و ده­ها شخصیت تاثیر گذار دیگر دلیل کافی بر دارالعلم بودن سنندج تواند بود.شهر سنندج که اخیرا، از طرف یونسکو به عنوان شهر خلاق موسیقی[i] ثبت جهانی شد، از نظر ادبی و فرهنگی نیز در سطح بالایی قرار دارد. از زمانی که این شهر به سال ۱۰۴۶ ه.ق، به دارالایاله اردلانها تبدیل شد و سلیمان خان اردلان، قلعه محکمی در مرکز آن بنا کرد و رسما به شهر بدل شد، همواره یکی از مراکز فرهنگی – ادبی بوده و شاعران و نویسندگان فراوانی را در دامن خود پرورش داده است. پرسشی که در این پژوهش مطرح است و نویسنده در جست و جوی پاسخ آن بر­می­آید، این است که با آنکه شهر سنندج، کرد نشین بوده، دلایل و علل اقبال شاعران از آغازین روزهای بنای این شهر، به سرودن شعر به زبان فارسی چه بوده است. نتایج این پژوهش - که به روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه­ای به انجام رسیده - حاکی از آن است که جغرافیای سیاسی، دست نشانده بودن حکام اردلان و وابستگی شدید آنها به حکام صفوی و اخلاف آنها، ضعف احساس ملیت و ناسیونالیسم کردی و سرانجام مذهب برخی از حاکمان اردلان، مهمترین عوامل اقبال شاعران سنندج به شعر فارسی از آغاز سده یازده تا سقوط سلطنت است. [i] . بدون اینکه وجه تسمیه این نامگذاری را انکار کنم و یا آن را نادرست بدانم، اما باید بیان کنم که نامیدن شهر سنندج به تنها شهر خلاق موسیقی و فراموش کردن جوانب دیگر این شهر، خطایی است که ممکن است بر آیندگان و فرزندان ما تاثیر نامطلوب بگذارد. در منابع گذشتگان ما، این شهر همواره دارالعلم نامیده شده و به نظر می­رسد وجود عالمان طراز اول در این شهر، امثال بدیع الزمان سنندجی و مفتی­زاده­ها و حمدی و مردوخ و مردوخ روحانی و ده­ها شخصیت تاثیر گذار دیگر دلیل کافی بر دارالعلم بودن سنندج تواند بود.

کلیدواژه ها

سنندج, شعر, حاکمان اردلان, ملیت گرایی, کرد

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.