نظام نیارش گنبدخانه کهن کاشان (گنبدخانه مسجد جمعه)
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دوره: 25، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JFAUP-25-3_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 209
نویسندگان
عضو هیت علمی دانشکده معماری و هنر دانشگاه کاشان و مدیر اجرایی مجله مطالعات معماری ایران
دانشکده معماری و شهر سازی/ دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
گنبد، فرمی است که تاثیر بسزایی در شکل گیری ساختارها و مناظر معماری ایران دارد. شناخت انواع، شیوههای ساخت، و عملکرد سازه ای آن همواره دغدغه معماران و محققان بودهاست. این پژوهش، به گنبدخانه مسجد جامع کاشان، از معدود بناهای کهن و پابرجا پس از زلزله های ویرانگر منطقه پرداخته است. تاکنون به معماری و فن ساخت این بنا پرداخته نشده است و بررسی آن نمایانگر تمایزاتی با گنبد های مشابه است. هدف پژوهش، مستندنگاری، بررسی پیشینه تاریخی، تزیینات و شیوه ساخت این گنبدخانه است. راهبرد پژوهش توصیفی تحلیلی و تفسیری-تاریخی است. پژوهش با حضور در بنا، کار میدانی و همچنین مطالعه منابع کتابخانهای و اسناد شفاهی برای کنترل یافتهها و درک فنون به کاررفته و آگاهی از فرایند ساخت انجام شدهاست. یافته های پژوهش نشانمی دهد که گنبد متعلق به دوره ایلخانی و به صورت دوپوسته گسسته است که با استفاده از فن شاهنگ و زنجیر و شابلون متحرک ساخته شده؛ شکل قوس گنبد داخلی، منحنی ریسمان آویختهاست. نتایج پژوهش ضمن شناسایی دقیق اجزا و چگونگی کاربرد مصالح و خشخاشی ها در گنبد، نشانگر تشابه سلسله مراتب فن ساخت در منطقه، در مقایسه با گنبدخانهی چند بنای همدوره خود است. تزئینات ایوان و محراب، نمونه منحصربه فردی از کاربندی و مقرنس است.کلیدواژه ها
مسجد جمعه کاشان, فضای گنبدخانه, فن ساخت گنبد, گنبد دوپوسته گسسته, فن شاهنگ و زنجیراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.