بررسی اسلوب خط در نسخه ای از شرح الشافیه* (مقدمه ای بر شناسایی و طبقه بندی خطوط نامتعارف در تمدن اسلامی)
- سال انتشار: 1394
- محل انتشار: مجله هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی، دوره: 20، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JFAVAT-20-3_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 147
نویسندگان
دانشیار گروه ارتباط تصویری و عکاسی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
کارشناسی ارشد گرافیک، گروه ارتباط تصویری و عکاسی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
خوشنویسی سنتی، یکی از ارزشمندترین هنرهای اسلامی به شمار میآید و همواره بخشهای ناشناختهی بسیاری در خود دارد. یکی از این بخشها، خطوط نامتعارف و ناشناختهی نسخ خطی است. در این مقاله برای نخستین بار ویژگیهای بصری یکی از خطوط نامتعارف با استفاده از روش تاریخی، توصیفی و تطبیقی مطرح شده که به ریختشناسی خط نسخهای از کتاب شرحالشافیه اختصاص دارد. این نسخه از میان بیش از بیست هزار نسخهی خطی کتابخانهی مجلس شورای اسلامی به دلیل خصوصیت بدیع خط آن انتخاب شده است. در این مقاله، ضمن شناسایی و انتخاب خط نسخهای از شرحالشافیه، ساختار کلی و ریختشناسی حروف آن که اغلب به صورت غیرمستقیم به خطوط نسخ و رقعه وابسته است، مورد توجه قرار گرفته است. این تنوع و نوآوری که در خطوط متن، حاشیه و عناوین نسخه ملاحظه میشود، شیوهای متفاوت از حروف را به خود اختصاص داده که از لحاظ ویژگیهای منحصر به فرد آن در دستیابی به نگاهی نوین در طراحی حروف حائز اهمیت است و از این طریق میتواند زمینههای متنوعی را در این شاخه از گرافیک ایجاد نماید. امید است پژوهش حاضر که نخستین گام در شناسایی خطوط نامتعارف و بعضا ناشناختهی نسخههای خطی محسوب میگردد، زمینهی تحقیقات بعدی را فراهم سازد.کلیدواژه ها
خوشنویسی سنتی, نسخ خطی, شرح الشافیه, خطوط نامتعارف و ناشناختهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.