نقش توتم در نفی ازدواج با محارم در ایران باستان

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: فصلنامه زن در فرهنگ و هنر، دوره: 6، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JWICA-6-1_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 80
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رضا ستاری

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

مرضیه حقیقی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

چکیده

ازدواج با محارم یکی از مباحثی است که در میان آداب و رسوم اجتماعی ایران باستان، و به ویژه آیین زردشتی، مورد بررسی بسیاری از پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است. بحث بر سر رواج این آیین در میان ایرانیان و عدم روایی آن، تحقیقات و بررسیهای چشمگیری را در پی داشته است. آنچه در این میان مغفول مانده و به نظر میرسد کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد، باورها و آداب و رسوم دینی و مناسک مذهبی ایرانیان باستان و باورها و اعتقادات آنان نسبت به آیین ابتدایی توتم پرستی است که نشانههای باورمندی به آن هم در متون زردشتی و هم در شاهنامه ی فردوسی دیده میشود. این آیین، که در میان غالب جوامع ابتدایی به چشم می خورد، بنا بر نظر صاحبنظران، توجیهی برای منع ازدواج با محارم و شیوع ازدواج با بیگانگان در جامعه است. در این پژوهش کوشیدیم تا: الف) نظریههای پژوهشگران در زمینه ازدواج با محارم در ایران زردشتی بررسی شود؛ ب) با توجه به نشانههایی که در متون زردشتی و شاهنامه ی فردوسی دیده میشود، توتمپرستی و باور ایرانیان باستان به این آیین کهن نشان داده شود؛ ج) با توجه به نظریه های صاحب نظرانی چون فروید، دورکهیم، و استروس، با پذیرش باورهای توتمی، منع ازدواج با محارم و شیوع برونهمسری در ایران باستان توجیه شود.

کلیدواژه ها

آیین زردشتی, ایران باستان, برون همسری, توتم پرستی, خویدوده (درون همسری), شاهنامه ی فردوسی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.