تحلیل روابط خویشاوندی در حماسه های ملی ایران از دیدگاه انسان شناسی ساختارگرا
- سال انتشار: 1395
- محل انتشار: فصلنامه زن در فرهنگ و هنر، دوره: 8، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JWICA-8-3_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 245
نویسندگان
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
چکیده
یکی از بنیادیترین مباحث انسانشناسی، مطالعه روابط خویشاوندی، شیوههای همسرگزینی و پیوند ازدواج است که از دیرباز مورد توجه نظریهپردازان این حوزه قرار گرفته است. متون کهن حماسی ما، به رغم بهرهمندی از منابع عظیمی از افسانهها و روایات برخاسته از زندگی مردم، بازتابنده مهمترین مسائل اجتماعی، فرهنگی و انسانشناختی مردم ایران باستان اند. با توجه به جایگاه درخور این آثار برای تحلیل مسائل انسانشناختی، تاکنون جز شاهنامه فردوسی، به سایر حماسههای ملی از این منظر توجه چندانی نشده است. در این پژوهش، به بررسی روابط خویشاوندی در شاهنامه و حماسههای ملی متاثر از آن، از دیدگاه نظریه انسانشناسی ساختاری کلود لوی استروس پرداخته شده است. استروس با تکیه بر نظریه تقابلهای دوگانه، خانواده و نظام خویشاوندی را به منزله نخستین قرارداد اجتماعی و نقطه آغاز فرهنگ بشری در تقابل با طبیعت قرار میدهد. از نظر او، برونهمسری در تقابل با درونهمسری (ازدواج با محارم)، نشاندهنده تقابل اساسی فرهنگ/ طبیعت است. بر این اساس، در این پژوهش به تقابلهای مهم قابل طرح در روابط خویشاوندی حماسههای ملی، از دیدگاه انسانشناسی ساختارگرا، پرداخته شده است. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که بر نظام خویشاوندی این متون، تقابلهایی همچون تقابل ایران/ انیران، زن/ مرد، برونهمسری/ درونهمسری، پدرسالاری/ مادرسالاری، پدرمکانی/ مادرمکانی و... حاکم است که وامدار اندیشه تقابلگرای اساطیر کهن ایرانی است.کلیدواژه ها
انسانشناسی ساختاری, حماسههای ملی ایران, کلود لوی استروس, نظام خویشاوندی, همسرگزینی.اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.