تاثیر زمینه فرهنگی اجتماعی بر پیش فرض های مفسر؛ موردکاوی تفسیر مفسران اندلسی از آیات ولایت

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه قرآن ، فرهنگ و تمدن، دوره: 4، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_QCC-4-2_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 105
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سید مهدی رحمتی

استادیار گروه الهیات (علوم قرآن و حدیث)، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس

فردین جمشیدی مهر

استادیار گروه الهیات دانشگاه گنبد کاووس

محمد علی دولت

استادیار پژوهشی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تهران، ایران.

چکیده

شناخت شرایط حاکم بر روزگار تدوین تفاسیر قرآن، امری مهم و شایسته درنگ است. در این میان تاثیرپذیری مفسران اندلس از فضای اموی حاکم بر جغرافیا و فرهنگ آن دیار و انعکاس آن در چگونگی بهره گیری آنان از گزارش های تاریخی و روایات تفسیری، مورد پژوهش این تحقیق است. پژوهش حاضر، با جمع آوری داده های کتابخانه ای و روش پردازش توصیفی تحلیلی، به ارزیابی کیفی تاثیرپذیری شماری از مفسران اندلسی، یعنی ابن عطیه، قرطبی، ابن جزی کلبی و ابوحیان، در بستر اعتقادی و اجتماعی حاکم بر مغرب اسلامی در تفسیر آیات ولایت پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که خاستگاه اموی مفسران یادشده، زمینه ساز برداشت های ناقص و یک سویه آنان از آیات ولایت و در نظر نگرفتن حجم قابل توجهی از روایات فریقین در تفسیر این آیات شده است. این مفسران، با بهره گیری از فضاپردازی و دامن زدن به گزارش های تاریخی نامرتبط با فضای نزول آیه، تاکید حداکثری بر مسائل ادبی در تفسیر و چشم پوشی از دیگر احادیث تفسیری مشهور و مرتبط با آیه، تفسیری همسو با مبنای اعتقادی و نظری خویش ارائه کرده اند.

کلیدواژه ها

آیات ولایت, تفسیر, زمینه اجتماعی, مفسران اندلسی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.