واکاوی عوامل موثر بر مناسبات سیاسی- نظامی سلجوقیان عراق با اتابکان زنگی موصل و شام

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: مطالعات تاریخی جهان اسلام، دوره: 11، شماره: 26
  • کد COI اختصاصی: JR_MTE-11-26_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 124
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رضا دریکوندی

گروه آموزشی تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

سید ابوالقاسم فروزانی

گروه آموزشی تاری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز،

چکیده

حاکمیت همزمان اندیشه­های ملکداری اسلامی– ایرانی و سنت­های اجتماعی ترکان در عرصه سیاسی ایران عصر سلجوقی، شرایطی را به وجود آورد که در کنار حکومت متمرکزی که توسط این خاندان پایه­گذاری شد، به تدریج دودمان­های اتابکی نیز در گستره قلمرو سلجوقیان شکل گرفت. اتابکان زنگی موصل و شام (۵۲۱ – ۶۱۹ ق) از جمله زودپاترین این دودمان­ها بود که در سال ۵۲۱ ق توسط عمادالدین زنگی (۵۲۱ – ۵۴۱ ق) در سرزمین جزیره و شام تاسیس شد. در چنین ساختار سیاسی ضرورت برقراری مناسباتی میان حکومت مرکزی و دودمان­های اتابکی که تحت نظر سلاطین سلجوقی به صورت نیمه­مستقل به حیات خویش ادامه می­دادند، به وجود ­آمد. در دوره ۶۹ ساله همزمانی میان حکومت سلجوقیان عراق و اتابکان زنگی، مناسباتی میان طرفین شکل گرفت که غالبا جنبه سیاسی داشت. پژوهش حاضر تلاش دارد با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و بهره­گیری از منابع کتابخانه­ای عوامل موثر بر شکل­گیری این مناسبات و شیوه تاثیرگذاری این عوامل بر روابط دو حکومت را مورد بررسی قرار دهد. یافته­ها نشان می­دهد که عواملی همچون خلافت عباسی، جنگ­های صلیبی و منازعات جانشینی سلجوقیان عراق موجب شکل­گیری مناسبات میان سلجوقیان عراق و اتابکان زنگی شده­ بود. این عوامل  موجبات تحول در مناسبات دو حکومت از مرحله واگرایی به همگرایی و بالعکس را فراهم آورده بود.

کلیدواژه ها

اتابکان زنگی, جنگ های صلیبی, عمادالدین زنگی, خلافت عباسی, همگرایی و واگرایی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.