بحران نان خمسه (زنجان) در اواخر دوره قاجار دخالت ها و سیاست های گروه های نفوذ
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های علوم تاریخی، دوره: 15، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JHSS-15-1_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 325
نویسندگان
دکتری تخصصی تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
چکیده
بحران نان در عصر قاجار، با اهداف و برنامههای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ارتباط مستقیمی داشت. ولایت خمسه با مرکزیت زنجان از نقاط مهم تولید و عرضه غلات بود؛ اما در سال های مشروطیت تا اواخر قاجار، با سختی های فراوانی مواجه شد. در این مقطع بهرغم سالهای کمی بارش، غلات به میزان مورد نیاز در منطقه تولید می شد؛ اما نان بهدست مردم نمی رسید یا با قیمت بالا و بهسختی عرضه می گردید. آن چه مشخص است، نقش و جایگاه عناصر و گروه های مختلف در این موضوع بی تاثیر نبود. بنابراین مسئله پژوهش این است که دخالت ها و سیاست های عناصر و گروه های نفوذ در بحران نان منطقه خمسه چگونه بود؟ و چه پیامدها و نتایجی به دنبال داشت؟ بهنظر می رسد با فرمان ناصرالدین شاه نسبت به فروش اراضی خالصه، طبقه بالا زمین های فراوانی به دست آوردند. از سوی دیگر با نبود قشون دایمی و قانون دقیق در زمینه نظامیگری، برخی از گروه های شهری از اصنافی مانند خبازان وارد رسته های نظامی شدند که با احتکار و گران فروشی، بحران های متعددی را در خمسه بهوجود آوردند. در سال های مشروطه و پس از آن، با توجه به ضعف دولت و احتمال همکاری خوانین زمیندار و قشون خمسه با عمال محمدعلی شاه مخلوع و حضور کارگزاران ضعیف، موانع و مشکلات ادامه یافت. این مسئله با ورود قوای خارجی و بروز جنگ جهانی اول به قحطی و مرگ عده ای از مردم انجامید. پژوهش حاضر با بهره گیری از منابع اصیل و اسناد، به شیوه توصیفی- تبیینی موضوع را مورد بررسی قرار داده است.کلیدواژه ها
نان, زنجان, قاجاریه, خوانین, خبازان, قدرت های خارجیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.