نهادهای سیاسی و اقتصادی و تاثیر آن بر توسعه اقتصادی با تاکید بر نهادگرایی تاریخی(مطالعه موردی دهه ۱۳۲۰(

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: مجله مطالعات جامعه شناسی، دوره: 16، شماره: 59
  • کد COI اختصاصی: JR_JOSSI-16-59_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 164
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فرهاد عزیزی

دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه تبریز(نویسنده مسئول) ایمیل farhad.economic@gmail.com

محمدباقر بهشتی

استاد اقتصاد دانشکده مدیریت واقتصاد دانشگاه تبریز

محمد سلماسی زاده

دانشیار رشته تاریخ دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

چکیده

در مسیر تحولات تاریخی، کشورها با بزنگاه های مهم تاریخی مواجه می شوند. بزنگاه­های تاریخی در کشورهای مختلف به شیوه­های گوناگونی رخ می­دهند و با شکل­گیری مسیرهای متفاوت، میراث جداگانه و متمایزی را برای هر کشور تولید می­کند. یکی از بزنگاه­های مهم تاریخ معاصر ایران برکناری رضاشاه از قدرت توسط عوامل بیگانه و شروع حکومت محمدرضاشاه پهلوی می­باشد. بعد از برکناری رضاشاه اگر چه قدرت بین عوامل مختلف توزیع گردید اما دخالت­های نیروهای خارجی و هرج و مرج سیاسی مسیر رشد و توسعه اقتصادی در دهه ۱۳۲۰ شمسی در ایران را به حاشیه کشانید. بحث اصلی این پژوهش که به روش بررسی تاریخی انجام گردیده است به نقش حکومت­ها و فرادستان در اقتصاد و سیاست ایران و عقب­ماندگی آن اشاره دارد. نتیجه این تحقیق نشان می­دهد که گرچه وجود مجلس قدرتمند در نهایت  منجر به ملی شدن صنعت نفت گردید اما به دلیل هرج و مرج سیاسی و اجتماعی و همچنین عدم باز توزیع قدرت سیاسی و اقتصادی بین مردم عادی رشد و توسعه اقتصادی رخ نداد. علاوه بر این در اواخر دهه ۱۳۲۰ با کاهش قدرت مجلس در برابر نخست­وزیر تغییر نهادی خاصی صورت گرفت و کاهش قدرت مجلس میراثی برای ادامه حکومت شاه گردید. با این تغییر نهادی وی توانست از میراث نخست­وزیر به خوبی محافظت کند و با تمرکز بر قدرت سیاسی منابع اقتصادی را بیش از پیش به انحصار نزدیکان و فرادستان درآورد که این امر منجر به پدید آمدن یک اقتصاد فراگیر نگردید.

کلیدواژه ها

بزنگاه تاریخی, نهادهای سیاسی و اقتصادی, وابستگی به مسیر, عصر پهلوی دوم

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.