نقد فرمالیستی غزلی از سعدی شیرازی با تکیه بر نظریه آشنایی زدایی شکلوفسکی

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: سیزدهمین همایش ملی متن پژوهی ادبی
  • کد COI اختصاصی: MATNPAGOOHI13_056
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 169
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

آرش حاذق زاده

دکتری تخصصی زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه فرهنگیان ایران

مرتضی رضایی زاد

کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه فرهنگیان ایران

چکیده

نظریه ی فرمالیسم یا صورتگرایی که در قرن بیستم ظهور کرد، تلاش دارد تا با راهیابی به ادبیت متن ، بی توجه به عوامل پیرامونی و بیرونی ؛ همچون مسائل روانی ، تاریخی ، محیطی و ...، زبان اثر را موردتوجه و کنکاش، قرار دهد. آشنایی زدایی یکی از مولفه هایی است که با کمک آن، غبار عادت از ساحت زبان، سترده می شود و نخستین بار، ویکتور شکلوفسکی منتقد معروف روسی آن را مطرح کرد. سعدی شیرازی ، شاعری که بسیاری از نظریه های مدرن ادبی و ازجمله فرمالیسم بر شعرش قابل تطبیق است ، با بهره گیری از ظرفیت های غزلیات عاشقانه اش، تاثیر زیادی بر شاعران ادوار بعدی زبان فارسی نهاده است . سعدی در غزلی با مطلع »من ندانستم از اول که تو بیمهر و وفایی « از دیدگاه فرمالیستی ، با شیوههای مختلف و خلاقانه ای در متن ، غریب سازی و با استفاده از زبان عامیانه و دیگر ترفندهای زبانی ، از ساحت واژگان ادیبانه ی زبان فارسی ، آشنایی زدایی می کند و آنها را در هیاءتی نو، به گوش خواننده، غریب و دلپسند می نمایاند. شاعر در این شعر عینی ، با استفاده از عنصر گفتگو و دیگر عوامل زبانی عاطفی ، همچون نمایشی زنده، راز و نیازها و دلخستگی های روزمره ی عاشق و معشوق را در جامعه ی ایرانی ، به تصویر می کشد .

کلیدواژه ها

سعدی شیرازی ، فرمالیست ، ویکتورشکلوفسکی ، آشنایی زدایی .

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.