احباط و تکفیر و رابطه آن با عدل الهی

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: دوفصلنامه کلام پژوهی، دوره: 1، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_KLMPJ-1-1_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 325
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مدینه قنبری

کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه زنجان

سحر کاوندی

دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه زنجان

ابوالقاسم اوجاقلو

استادیار گروه معارف، دانشگاه زنجان

چکیده

یکی از مباحث چالش برانگیز در حوزه کلام اسلامی، مساله احباط و تکفیر و در صورت امکان وقوع، ارتباط آن با عدل الهی است. آراء و دیدگاه­های متکلمان معتزلی، اشعری، و شیعی در باب جواز و یا عدم جواز احباط و تکفیر و نیز روش محاسبه اعمال بسیار متفاوت است. معتزله با پذیرش احباط و تکفیر در دو شکل مطلق و موازنه، به ادله عقلی و نقلی متعددی استناد کرده­اند و در مقابل، اشاعره و متکلمان امامیه نیز با ارائه ادله عقلی و نقلی، ضمن رد قول معتزله، در اثبات دیدگاه خود کوشیده­اند. اما مساله اساسی آن است که با توجه به وجود آیاتی از قران کریم که به نوعی بیانگر وقوع احباط و تکفیر هستند، در کنار آیات دیگری که بر محاسبه و جزا دهی دقیق تک تک اعمال دلالت می کنند، سازگاری احباط و تکفیر با عدل الهی چگونه تفسیر، توجیه و تبیین می­شود؟ این مقاله در صدد است تا پس از تبیین دیدگاه­ها وادله­ی متکلمان در باب چگونگی وقوع و یا عدم وقوع احباط و تکفیر، ارتباط آن با عدل الهی را بررسی نماید.

کلیدواژه ها

احباط, تکفیر, متکلمان شیعی, متکلمان معتزلی, اشاعره, عدل الهی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.