تحلیل پایداری بستر کالبدی- فضایی (عرصه فعالیت و روابط فضایی) با تاکید بر جریان های حاکم بین شهر و سکونتگاه های روستایی در ناحیه ابهر (زنجان)

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، دوره: 9، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_GEOIAU-9-3_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 109
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عباس سعیدی

استاد جغرافیای انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

ابوالفضل مرادی

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

بیژن رحمانی

دانشیار جغرافیای انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

عبدالرضا رحمانی فضلی

دانشیار جغرافیای انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

فرهاد عزیزپور

استادیار جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

چکیده     بین سکونتگاه های شهری وروستایی همواره جریان­های متعددی (جمعیت، کالا، سرمایه و...) برقرار می­باشد. بر حسب ساختارهای کالبدی و اجتماعی- اقتصادی شکل دهنده به بستر کالبدی- فضایی هر نظام سکونتگاهی (منطقه، ناحیه، شهر و..) این جریان­ها می­تواند یک سویه و بالعکس باشد. در همین چارچوب پژوهش حاضر ابتداء وضعیت پایداری بستر کالبدی- فضایی ناحیه ابهر به عنوان بستر جریان­ها را در سطح دهستان­های نمونه از طریق معیارهای کالبدی- محیطی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی و با استفاده از مدل TOPSIS تعیین کرده، سپس نوع ودامنه جریان­ها بین روستاها و شهرهای ناحیه را در سطح روستاهای نمونه با تحلیل فضایی در GIS مورد بررسی قرار داده است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و شیوه گرداوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه­ای و میدانی (شامل مصاحبه و ۲۱ پرسشنامه روستا و ۳۰۰ خانوار) بوده است. یافته های پژوهش نشان می­دهد تحت تاثیر ناپایداری بستر کالبدی- فضایی یک توسعه کریدوری (خطی در کنار محور­های ارتباطی اصلی) درناحیه ابهر اتفاق افتاده که موجب تمرکز امکانات، خدمات و جمعیت و فعالیت درچهار شهر ناحیه و تعدادی از روستاهای بزرگ شده است، به نحوی که تمامی جریان­های از سمت روستاها به سمت این کریدور و درمرحله اول متوجه شهر ابهرسپس به سمت شهر خرمدره، هیدج، صائین قلعه و روستاهای بزرگ (مستقردرکنار کریدور توسعه یافته ناحیه) معطوف می­شود. با توجه آنچه گفته شد مهمترین اولویت راهبردی ناحیه باز بخش مراکز جمعیت، فعالیت وخدمات در ناحیه با توجه به پتانسیل­های کالبدی- محیطی، اجتماعی- نهادی، و اقتصادی درچارچوب سلسله مراتبی اندییشده شده می­باشد.

کلیدواژه ها

واژگان کلیدی: پایداری, بستر کالبدی- فضایی, جریان ها, ناحیه ابه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.