شگردهای ایهام اصطلاحات موسیقی در اشعار عصار تبریزی و مقایسه ی آن با نظامی و حافظ

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، دوره: 23، شماره: 55
  • کد COI اختصاصی: JR_KVSHN-23-55_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 172
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ناصر بهرامی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه

علیرضا مظفری

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه

عبدالناصر نظریانی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه

چکیده

شعر و موسیقی ارتباط دیرین و تنگاتنگی با یکدیگر دارند و معمولا لازم و ملزوم همدیگر بوده اند. اگرچه در این روزگار، به خاطر گستردگی، هر کدام برای خود راهی پیدا کرده و به کمال رسیده اند، اما آن پیوند دیرینه هنوز پابرجاست و بدون همدیگر ناقص و ناتمام هستند. ایهام یکی از آرایه هایی است که در شعر تعدادی از شاعران نمود و برجستگی خاصی دارد و به دلیل کاربرد کلمات و جملات موهم، سخنوران به آن عنایت ویژه ای داشته اند. این آرایه را می توان جزو ویژگی های سبکی آن شاعران محسوب کرد و اگر ایهام با اصطلاحات موسیقی درهم بیامیزد زیبایی ویژه ای پیدا می کند و بیشتر، خواننده را به اعجاب و ژرف اندیشی وا می دارد. عصار تبریزی (۷۹۲ ه ق) جزو معدود شاعرانی است که به خوبی از این شیوه، بهره برده است. در این پژوهش، تمام اشعار مثنوی «مهر و مشتری» عصار، منظومi خسرو و شیرین نظامی و غزلیات حافظ از دیدگاه ایهام موسیقایی مطالعه شد، و هر سه شاعر را با همدیگر مقایسه کردیم. عصار در تعدادی زیادی از اصطلاحات ایهام موسیقایی با نظامی و حافظ اشتراک دارد و گاهی نیز از مواردی استفاده کرده است که نظامی و حافظ به آن اشاره ننموده اند ، اصطلاح «شهناز» از آن جمله است. می توان گفت که عصار نیز در حوزه ایهام و ایهام موسیقایی همچون حافظ شاعری پرکار و صاحب سبک است و بیشتر از نظامی به این آرایه ادبی پرداخته است.

کلیدواژه ها

ایهام تناسب, حافظ, عصار, موسیقی, نظامی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.