قدرت، هویت و نظام آموزشی: بررسی برساخت هویت در کتابهای درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی در ایران

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره: 19، شماره: 70
  • کد COI اختصاصی: JR_JCSC-19-70_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 281
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

آزاده عبادی

دانشجوی دکتری گروه زبان شناسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

بهمن گرجیان

دانشیار گروه زبان شناسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران (نویسنده مسئول)

الخاص ویسی

دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

سید علی اصغر سلطانی

دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران

چکیده

چکیده آموزش و پرورش نقش مهمی در شکلگیری هویت دارد. این نقش در دوره ابتدایی به دلیل آشنایی اولیه دانش آموز با بخش کوچکی از جامعه و تاثیرپذیری از معلمان و کتب درسی پررنگتر است. از آنجا که کتابهای درسی ابزار بسیار مناسبی برای تغییر شکل باورها، رفتارها و نگرشهاست، مطالعه حاضر میکوشد با این پرسش که هویت ملی در کتب درسی علوم اجتماعی چگونه برساخته می شود به بررسی بازنمایی هویت ملی را در متون کتب درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی سال تحصیلی ۱۳۹۶ با اتکا به نظریه لاکلا و موف بررسی و تحلیل کند. تحلیل و تفسیر داده ها، با کمک مفهوم سازی و با تکیه بر روش نشانهشناسی گفتمانی (سلطانی، ۱۳۹۳) صورت گرفته است. نمونهگیری از کتابها با استفاده از فرآیند مفهوم سازی با بررسی دقیق متون و تصاویر انجام شد. یافتهها حاکی از آن است که از میان سه گفتمان ایرانی، اسلامی و قومی، که هویت ملی یک ایرانی را نشان میدهند گفتمان دینی نقش محوری دارد و ایرانیت و قومیت در این گفتمان به صورت حاشیه ای مفصلبندی شده است. از میان مولفههای ایرانیت، بناهای تاریخی، مشاهیر تاریخی و ادبی و نقشه ایران به ترتیب بیشترین بازنمایی را داشتهاند و در مقابل قومیت به حاشیه رانده شده است. همچنین، گفتمان غرب نمود گفتمان متخاصم در این کتب است.واژه های کلیدی: هویت، کتابهای درسی علوم اجتماعی ابتدایی، مفصل بندی، ایران.

کلیدواژه ها

هویت, کتابهای علوم اجتماعی, مفصل بندی, ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.