اثر باکتری های حل کننده فسفات و قارچ میکوریزا بر خصوصیات ریشه و فعالیت برخی از آنزیم های آنتی اکسیدان گندم در شرایط دیم
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: دوفصلنامه تحقیقات کاربردی اکوفیزیولوژی گیاهی، دوره: 5، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_ARPE-5-1_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 223
نویسندگان
چکیده
مقدمه: گندم یکی از مهمترین گیاهان زراعی نواحی معتدل است. این گیاه زراعی در جاهایی کشت می شود که دمای بالا موجب محدودیت تولید می گردد. دمای بالا و وقوع تنش در ارتباط با گرم شدن جهانی بوده و خطری برای کاهش عملکرد گندم محسوب می گردد. اعمال تنش سبب تولید گونه های اکسیژن فعال (ROS) در گیاه می گردد که به موجب آن ROSها می توانند موجب سرعت و اکسیداسیون مخرب اجزای سلولی گردند. بنابراین گیاهان با ایجاد یک سیستم دفاعی پویا مثل کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و گلوتاتیون و اسیدآسکوربیک سبب جاروب کردن ROSها می گردند. از سویی قارچ میکوریزا به وسیله القا ریشه های توسعه یافته موجب کاهش تنش اکسیداتیو در گیاه می گردد. مکانیسم های ممکن برای بهبود مقاومت به خشکی در گیاهان تلقیح شده با قارچ میکوریزا شامل افزایش هدایت هیدرولیکی سیستم ریشه، تنظیم روزنه ای، جذب آب در سطوح پایین رطوبت خاک، تنظیم اسمزی و نگهداری فشار تورگر حتی در شرایط پتانسیل آب بافتی، افزایش فعالیت فتوسنتزی، تجمع پرولین، کربوهیدرات و افزایش وضعیت تغذیه ای می باشد. علاوه بر این باکتری های حل کننده فسفات نیز نقش مهمی را در تغذیه فسفری از طریق افزایش قابلیت آن به گیاه به واسطه رهاسازی فسفات از فرم غیرآلی به آلی از طریق حل کردن و معدنی شدن بر عهده دارد. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر باکتری سودوموناس و قارچ میکوریزا بر سیستم ریشه و فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدان گندم دیم، آزمایشی مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام در سال زراعی ۹۳-۱۳۹۲ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل عامل رقم گندم در دو سطح (کراسسبلان و ساجی) و تیمار منابع کودی در هشت سطح شامل: ۱) تیمار کنترل (عدم مصرف هیچ منبع کودی)، ۲) ۵۰ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر، ۳) باکتری سودوموناس پوتیدا، ۴) قارچ گلوموس موسه، ۵) باکتری سودوموناس پوتیدا + قارچ گلوموس موسه، ۶) باکتری سودوموناس پوتیدا + قارچ گلوموس موسه + ۲۵ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر، ۷) باکتری سودوموناس پوتیدا + ۲۵ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر و ۸) قارچ گلوموس موسه + ۲۵ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر بودند. نتایج: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اثر برهمکنش رقم × منابع کودی بر خصوصیات ریشه و فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدان و خصوصیات فیزیولوژیکی تاثیر معنی دار داشت؛ به طوری که رقم ساجی در تیمار قارچ گلوموس موسه + ۲۵ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر موجب افزایش وزن تر ریشه (۲/۵ گرم)، وزن خشک ریشه (۳۰۸/۰ گرم)، محتوای آب ریشه (۶/۴ گرم)، حجم مخصوص ریشه (۰۰۰۵۷/۰ گرم وزن خشک ریشه بر سانتی متر مکعب حجم خاک) و تراکم حجم ریشه (۷/۹ گرم وزن تر ریشه بر سانتی متر مکعب حجم خاک) گردید. آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز، کاتالاز و قندهای محلول تحتتاثیر اصلی رقم و منابع کودی معنی دار گردید. رقم ساجی دارای بیشترین آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز، کاتالاز و قندهای محلول بود. در بین تیمارهای منابع کودی نیز باکتری سودوموناس پوتیدا + قارچ گلوموس موسه + ۲۵ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر دارای بیشترین میزان فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز، کاتالاز و قندهای محلول در برگ بود. نتیجه گیری:نتایج این پژوهش بیانگر اثر مثبت و معنی دار باکتری های حل کننده فسفات و قارچ میکوریزا بر سیستم ریشه و برخی صفات فیزیولوژیک در گندم در شرایط دیم بود. باکتری های حل کننده فسفات و قارچ میکوریزا موجب افزایش وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، محتوای آب ریشه، حجم مخصوص ریشه و تراکم حجم ریشه نسبت به تیمار کنترل گردیدند، که این افزایش ریشه موجب بهبود رشد گیاه از طریق افزایش فعالیت خصوصیات فیزیولوژیکی و آنتی اکسیدانی شد. با توجه به اینکه کشت گندم دیم با تنش خشکی و گرما مواجه می گردد، رقم ساجی و استفاده از قارچ میکوریزا میتواند از طریق بهبود سیستم ریشهدهی و افزایش سطح آنتی اکسیدانتی گیاه بهترین نتیجه را در شرایط دیم از خود نشان دهد.کلیدواژه ها
واژه های کلیدی: پراکسید هیدروژن, تراکم حجم ریشه, حجم مخصوص ریشه, کاتالازاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.