تاثیر باکتری های حل کننده فسفات و قارچ میکوریزا بر میزان تجمع عناصر غذایی اندام های هوایی گندم دیم

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: دوفصلنامه تحقیقات کاربردی اکوفیزیولوژی گیاهی، دوره: 4، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_ARPE-4-2_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 248
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رحیم ناصری

مهرشاد براری

محمد جواد زارع

کاظم خاوازی

زهرا طهماسبی

چکیده

چکیده مقدمه: کاربرد کودهای زیستی از جمله باکتری­ ها و قارچ­ های حل­ کننده فسفات موجب بهبود حاصل خیزی خاک می ­گردد، بسیاری از باکتری­ ها به موجب تولید آنزیم ­ها، سبب بالا رفتن و آزادسازی فسفات از فرم آلی می ­شوند. هم چنین این باکتری ­ها تولید هورمون ­هایی نظیر اکسین و اسیدجیبرلیک را باعث می­ گردند. سودوموناس و باسیلوس بیش­ترین کارایی جهت حل ­کردن فسفات را دارند. قارچ میکوریزا نقش مهم و کلیدی در چرخه عناصر غذایی و افزایش گیاهان در مواجه با تنش ­های مختلف محیطی را دارد.   مواد و روش ­ها: به­ منظور بررسی اثر باکتری سودوموناس و قارچ گلوموس موسه بر میزان عناصر غذایی اندام ­های هوایی گندم در شرایط دیم، آزمایشی مزرعه­ای به ­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی با سه تکرار در دو مکان در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام و ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله در سال زراعی ۹۳-۱۳۹۲ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل عامل رقم گندم در دو سطح (کراس­سبلان و ساجی) و تیمار منابع کودی در هشت سطح شامل: ۱) تیمار شاهد (عدم مصرف هیچ منبع کودی)، ۲) ۵۰ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر، ۳) باکتری سودوموناس پوتید، ۴) قارچ گلوموس موسه، ۵) باکتری سودوموناس پوتیدا + قارچ گلوموس موسه، ۶) باکتری سودوموناس پوتیدا + قارچ گلوموس موسه + ۲۵ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر، ۷) باکتری سودوموناس پوتیدا + ۲۵ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر و ۸) قارچ گلوموس موسه + ۲۵ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر بود. نتایج: نتایج نشان داد که اثر برهم­کنش رقم × منابع کودی بر عناصر غذایی موجود در اندام ­های هوایی گندم دیم معنی­ دار بود. در هر دو رقم مورد استفاده در شرایط دیم استفاده از باکتری­ های حل­ کننده فسفات و قارچ میکوریزا موجب افزایش عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در مرحله پنجه زنی، برگ، ساقه و سنبله گردید؛ به طوری­ که بیش­ترین میزان نیتروژن در مرحله پنجه ­زنی (۷/۷ میلی ­گرم در گرم)، برگ (۲/۱۰ میلی­ گرم در گرم)، ساقه (۵/۱۰ میلی ­گرم در گرم) و سنبله (۴/۸ میلی­ گرم در گرم)، فسفر در برگ (۷۲/۰ درصد)، ساقه (۶۸/۰ درصد) و سنبله (۷۳/۰ درصد) و پتاسیم در مرحله پنجه­ زنی (۵/۲ درصد)، برگ (۴/۳ درصد)، ساقه (۵/۱ درصد) و سنبله (۸/۱ درصد) در رقم ساجی + قارچ گلوموس موسه + ۲۵ کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر و کم ترین میزان عناصر عذایی موجود در اندام­ های هوایی در رقم کراس­سبلان و تیمار شاهد (عدم مصرف هیچ منبع کودی) مشاهده شد. نتیجه ­گیری: این پژوهش بیانگر اثر مثبت و معنی ­دار باکتری­ های حل ­کننده فسفات و قارچ میکوریزا بر عناصر غذایی موجود در اندام­ های گندم تحت شرایط دیم بود. باکتری­ های حل ­کننده فسفات و قارچ میکوریزا موجب افزایش تجمع عناصر غذایی اندام ­های هوایی نسبت به تیمارهای شاهد و صد در صد کود شیمیایی گردیدند که این امر افزایش عملکرد دانه گندم در شرایط دیم را به دنبال داشت. با توجه به این­که کشت گندم دیم با تنش خشکی و گرما مواجه می­ گردد، استنباط می شود که کشت رقم ساجی و استفاده از قارچ میکوریزا می­ تواند بهترین نتیجه را تحت شرایط دیم در منطقه ایلام را از خود نشان دهد. واژه ­های کلیدی: برگ گندم، پتاسیم، شرایط دیم، منابع کودی، نیتروژن

کلیدواژه ها

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.