تعیین شرایط فیزیکی تبلور در توده گرانودیوریتی لخشک و دایک های درون آن

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران، دوره: 25، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_IJCM-25-2_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 140
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهدی رضائی کهخائی

دانشگاه صنعتی شاهرود

زهرا علی موسی

دانشگاه صنعتی شاهرود

حبیب ا... قاسمی

دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

توده­ی­ گرانودیوریتی لخشک به عنوان بخشی از نوار گرانیتوئیدی زاهدان-سراوان، در ۱۵ کیلومتری شمال غرب شهرستان زاهدان واقع شده است. ترکیب کلی توده، بیشتر از گرانودیوریت بوده و به­وسیله­ی دایک­های فراوان میکرودیوریتی و داسیتی قطع شده است. این دایک­ها حدود یک تا دو میلیون سال پس از تبلور و سرد شدن توده­ی لخشک، در آن جایگزین شده­اند. پلاژیوکلاز (الیگوکلاز- آندزین)، فلدسپار پتاسیم (ارتوز)، کوارتز، بیوتیت و آمفیبول (پارگازیت و ادنیت)، کانی­های اصلی سازنده توده هستند. در این پژوهش، از ترکیب شیمیایی این کانی­ها برای تعیین شرایط فیزیکی حاکم بر تبلور و جایگیری نهایی و جایگاه زمین­ساختی تشکیل این سنگ­ها استفاده شده است. حضور آمفیبول­های کلسیک و بیوتیت­های اولیه شواهدی بر خاستگاه آذرین (I) توده گرانودیوریتی لخشک هستند. آمفیبول­های موجود در توده دارای مقداری بین ۰۲/۱ تا ۳/۱ هستند که نشانگر تبلور ماگمای تشکیل دهنده­ آن­ها در عمق ۸/۳ تا ۴/۸ کیلومتری (حدود ۷ کیلومتری پوسته بالایی) است؛ اما مراکز آمفیبول­های موجود در دایک­ها دارای مقداری  برابر ۹/۱ تا ۳/۲ است که عمق مخزن ماگمایی محل تبلور را در پوسته­ی میانی-زیرین (۹/۱۶ تا ۲۳ کیلومتری) نشان می­دهد که پس از جایگزینی در اعماق کمتر محل استقرار توده­ی گرانیتوئیدی (پوسته­ی بالایی)، به خاطر ضخامت کم، به سرعت سرد شده­اند. دماسنجی­های انجام گرفته برروی سنگ­های مورد بررسی نشانگر دماهای توقف تبادل و تعادل نهایی کانی­ها در دماهای ºC ۷۳۲-۶۴۵ برای توده­ی نفوذی، ºC ۸۲۴-۷۳۰ برای دایک­های داسیتی و ºC ۹۴۵-۸۰۸ برای دایک­های میکرودیوریتی است. قرارگیری بیوتیت­های توده نفوذی لخشک در گستره­ی آهکی-قلیایی، بیانگر تشکیل آن­ها در محیط زمین­ساختی حاشیه­ی فعال قاره­ای طی فرورانش سنگ کره اقیانوسی سیستان به زیر بلوک افغان است.

کلیدواژه ها

thermobarometry, mineral chemistry, granodiorite, Lakhshak, Zahedan., دما – فشار سنجی؛ شیمی کانی؛ گرانودیوریت؛ لخشک؛ زاهدان.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.