روش های مولکولی تجزیه و تحلیل بیان ژن در گیاهان در سطح ترنسکریپتوم

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، دوره: 15، شماره: 45
  • کد COI اختصاصی: JR_JCB-15-45_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 147
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مونا بردبار

Urmia University

رضا درویش زاده

Urmia University

مقصود پژوهنده

Azarbaijan Shahid Madani University

چکیده

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: تنش ­های محیطی از قبیل تنش خشکی، شوری، سرما و گرما به ­عنوان یکی از پیامدهای تغییر اقلیم از عوامل عمده کاهش در محصولات کشاورزی هستند. بررسی­ بیان ژن­ ها (مطالعات ترنسکریپتومیک) نقش اساسی در درک سازوکار گیاهان در مقابله با تنش­ های محیطی دارند. بیان ژن فرآیندی است که طی آن اطلاعات رمزگذاری شده در ژن به صورت رونوشت (Transcript) تهیه می ­شود که غالب اوقات خود رونوشت یا محصول پروتئینی آن در فرایندها و مکانیسم­های مختلف مولکولی در سلول و نهایتا حیات ارگانیسم درگیر می شود. ارزیابی سطح بیان ژن گام مهمی در جهت روشن نمودن عملکردهای ژنی به لحاظ زمانی و مکانی است. مواد و روش­ ها: مقاله حاضر یک مقاله مروری می­ باشد که به شیوه تحلیل محتوا (Content analysis) با جستجوی کلید واژه­های تجزیه ترنسکریپتوم، توالی­یابی آر­ان­ای، هیبریداسیون کاهشی بازدارنده، ریزآرایه، واکنش زنجیره­ای پلی­مراز در مقاله­های مرتبط در پایگاه­های اینترنتیGoogle Scholar ،Web of Science ،PubMed و Scopus بدست آمده است. یافته­ ها: دهه­ ها پیش، مطالعات بر روی ژن ها به صورت محدود و عمدتا به روش­ هایی از قبیل نوردرن بلات، وسترن بلات، هیبریداسیون ریزآرایه، هیبریداسیون کاهشی (Subtractive hybridization)، هیبریداسیون حذفی کاهشی (Suppression subtractive hybridization)، واکنش زنجیره­ای پلی­مراز در زمان واقعی (Real time polymerase chain reaction) متمرکز بود، در حالی که اکنون محققان قادر به بررسی یک­باره ژنوم از طریق روش ­های مبتنی بر توالی­ یابی (Sequencing based approaches) شامل روش توالی­ یابی RNA هستند. ارتقاء سطح توانمندی به معرفی رویکردهای سیستم بیولوژی کمک می­کند که به موجب آن شبکه­ های عملکردی سلول را می­ توان در تمامیت آنها موشکافی کرد تا اجزای بالقوه فعل و انفعالات عملکردی روشن شود. ظهور زیست­ شناسی سیستم ­ها همراه با پیشرفت ­های شگرف در فناوری­ امکان شناسایی سریع همه رونوشت­ های RNA موجود در نمونه ­های بیولوژیکی مورد مطالعه را فراهم می ­نمایند. با این وجود، فناوری­ های قبلی که محدود به بررسی ژن­ های منفرد یا زیرمجموعه ­ای از ژن ­­ها بودند، هنوز جایگاه خود را در آزمایشگاه ­های تحقیقاتی حفظ کرده ­اند. نتیجه­ گیری: هدف در اینجا تشریح انواع روش ­های مورد استفاده در تجزیه و تحلیل بیان ژن در پاسخ گیاهان به تنش ­های زنده و غیرزنده است. انتخاب روش و یا استراتژی مورد استفاده بسته به سطح فناوری، هزینه اجرا و محدودیت روش ­ها انجام می­ شود. هنگام انتخاب روشی برای یک تحقیق خاص، باید در نظر داشت که محدودیت ­ها از نظر روش شناختی یا آماری به حداقل برسند تا نتایج قابل اعتماد و تکرارپذیر حاصل شود.

کلیدواژه ها

Microarray, Polymerase chain reaction, RNA sequencing, Suppression subtractive hybridization, Transcriptome analysis,  تجزیه ترنسکریپتوم, توالی­یابی آر ­ان ­ای, ریزآرایه, واکنش زنجیره­ای پلی­مراز, هیبریداسیون کاهشی بازدارنده

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.