بررسی آزمایشگاهی آستانه حرکت ذرات و تغییرات زمانی غلظت رسوب در فرسایش ناشی از جریان رواناب

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره: 51، شماره: 7
  • کد COI اختصاصی: JR_IJSWR-51-7_020
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 281
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد رضا والی

Graduate Student,, Department of Water Engineering, Faculty of Civil & Environmental Engineering, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

فرزین نصیری صالح

Department of Water Engineering, Faculty of Civil & Environmental Engineering, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

حسین اسدی

Soil Science Department, Faculty of Agricultural Engineering and Technology, university of Tehran, Karaj, Iran

چکیده

فرسایش خاک تشدیدی به­عنوان مهم­ترین عامل تخریب منابع خاک و آب محسوب می شود. به طور معمول، فرآیند فرسایش خاک شامل جدا شدن و انتقال ذرات خاک توسط قطرات بارندگی، جریان کم­عمق سطحی و یا برهمکنش این دو عامل است. بر این اساس، آگاهی از آستانه حرکت ذرات رسوب و تغییرات غلظت رسوب نسبت به زمان در فرسایش ناشی از جریان می تواند باعث شناخت دقیق فرآیندهای حاکم بر فرسایش خاک و انتقال رسوب و برهمکنش احتمالی آن­ها و همچنین زمینه­ای برای افزایش دقت مدل های فرسایش خاک باشد. در تحقیق حاضر، آستانه حرکت ذرات و تغییرات زمانی غلظت رسوب در نمونه­ای ماسه­ای در شرایط آزمایشگاهی در سه شیب ۱/۳، ۹/۵، ۹/۸ درصد و با سه دبی در واحد عرض ۷۸/۴، ۱۲/۷ و ۰۵/۹ (×۱۰-۵ m۲ s-۱) در فلومی به ابعاد ۴۰/۲ متر طول و۴۰/۰ متر عرض بررسی شد. نتایج نشان داد، منحنی شیلدز برای تعیین آستانه حرکت برای این تحقیق مناسب نبود. قدرت جریان آستانه حرکت ذرات، ۰۳۵/۰ وات بر مترمربع تعیین شد. همچنین با افزایش شیب و به تبع آن افزایش قدرت جریان تا ۰۵/۰ وات بر مترمربع، شدت فرسایش افزایش یافت و فرسایش خاک از حالت ورقه­ای به شیاری تبدیل شد. نتایج تحقیق نشان می­دهد که عامل اصلی تلفات خاک و تولید رسوب در دامنه­ها، تشکیل و توسعه فرسایش شیاری است. بنابراین یکی از راه­هایی که می­تواند به­طور موثر میزان فرسایش خاک را کنترل کند، جلوگیری از تشکیل شیار با روش­هایی همچون کشت نواری، تراس­بندی و بانکت­بندی است.

کلیدواژه ها

Soil erosion, Steady flow, shear stress, Sediment size distribution, Shields parameter

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.