ارزیابی کیفیت خاک در خاک های شالیزاری با عملکردهای متفاوت (مطالعه موردی: کوچصفهان استان گیلان)

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره: 51، شماره: 12
  • کد COI اختصاصی: JR_IJSWR-51-12_015
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 351
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مریم شکوری

دانشجوی دکتری، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان

محمود شعبانپور

دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت

ناصر دواتگر

موسسه تحقیقات برنج کشور-دکترای خاکشناسی

مجید وظیفه دوست

گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان

چکیده

رشد سریع جمعیت و به­دنبال آن افزایش نیاز غذایی، شناخت روابط عملکرد و شرایط خاک را ضروری می­سازد. یکی از شاخص­هایی که شرایط خاک و ویژگی­های مربوط به آن را به خوبی نشان می­دهد شاخص کیفیت خاک است. این پژوهش به­منظور تعیین اثر کیفیت خاک بر عملکرد برنج در شمال ایران (استان گیلان) انجام گردید. ۶۴ نمونه خاک از مزراع برنج، برای اندازه­گیری ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی موثر برکیفیت خاک تهیه و همچنین عملکرد برنج نیز در مزارع مذکور با استفاده از پلات­گذاری تعیین شد. سپس عملکرد کل منطقه به سه کلاس با عملکردهای کمتر از  ۴۰۰۰ کیلوگرم بر هکتار (کلاس یک)، ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ کیلوگرم بر هکتار (کلاس دوم) و بالاتر از ۴۵۰۰ کیلوگرم بر هکتار (کلاس سوم) تقسیم شد. برای تعیین شاخص کیفیت خاک از میان ویژگی­های مطالعه شده ۱۶ ویژگی به­عنوان شاخص­های انتخابی روش کل داده­ها (TDS) و پنج ویژگی با استفاده از  تجزیه به مولفه­های اصلی به عنوان شاخص­های انتخابی روش مجموعه حداقل داده­ها (MDS) انتخاب شد. از منطق فازی برای نمره­دهی و مفهوم شاخص اشتراک برای وزن­دهی شاخص­ها استفاده و در نهایت تلفیق آنها با استفاده از روش افزایشی وزن­دار انجام شد.  بررسی نتایج شاخص کیفیت، همبستگی مثبت و بالا در دو روش TDS و MDS را نشان داد (R۲=۰.۸۷). نتایج ضریب همبستگی بین عملکرد و SQI به روش TDS  (R۲=۰.۵۲)  بالاتر از SQI به روش MDS (R۲=۰.۲۸)  بود. در روش MDS نیز مانند روش TDSشاهد روند افزایشی در مقدار SQI کلاس­های بالاتر عملکرد بوده، اما اختلاف معنی­دار در بین کلاس دوم و سوم دیده نشد. تفاوت در بین کیفیت خاک با عملکردهای پایین­تر با روش MDS معنی­دار است اما این تفاوت در سطوح بالاتر عملکرد کمتر قابل تمیز می­باشد، زیرا با کاهش تعداد شاخص­ها دقت و حساسیت ارزیابی کیفیت خاک کاهش می­یابد.

کلیدواژه ها

تجزیه به مولفه های اصلی, مزارع برنج, شاخص کیفیت خاک

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.