بررسی پیش نگری تغییر اقلیم بر پارامترهای دما و بارش با استفاده از مدل های CMIP۶ (مطالعه موردی: ایستگاه بیرجند)

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره: 53، شماره: 9
  • کد COI اختصاصی: JR_IJSWR-53-9_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 179
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فریبا نیرومندفرد

دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آب-منابع آب (گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران)

عباس خاشعی سیوکی

استاد (گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران)

سید رضا هاشمی هاشمی

دانشیار (گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران)

خلیل قربانی

دانشیار (گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران)

چکیده

امروزه تغییر پارامترهای دما و بارش یکی از چالش های مهم منابع آب محسوب می شود. دلیل این امر این است که این تغییرات باعث خشکسالی و یا سیلاب های شدید، کوتاه و بلند مدت در آینده می شوند. در این تحقیق از داده های هواشناسی ایستگاه بیرجند استفاده شده است. داده های دمای حداقل روزانه و دمای حداکثر روزانه و مقادیر بارش روزانه ایستگاه بیرجند در طی سال های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۴ میلادی به عنوان داده های دوره پایه از آب منطقه ای بیرجند تهیه و سپس مرتب گردید. جهت بررسی چشم انداز اثر تغییر اقلیم بر پارامترهای حداکثر و حداقل دما و بارش از سه مدل IPSL-CM۶A-LR، MIROC-ES۲L و MRI-ESM۲-۰ از مجموعه مدل های گزارش ششم (CMIP۶) استفاده شد که با به کار بردن از آزمون های ارزیابی ضریب همبستگی (R)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و کلینگ-گوپتا (KGE)، مدل MIROC-ES۲L به عنوان مناسب ترین مدل انتخاب گردید و با استفاده از جدیدترین سناریوهای انتشار که به نام خط سیر اجتماعی-اقتصادی (SSP) معرفی شده است به بررسی چشم انداز اثر تغییر اقلیم بر پارامترهای دما و بارش ایستگاه بیرجند پرداخته شد. جهت مقیاس کاهی داده ها از مدل CMhyd استفاده گردید و از سه سناریوی SSP۱-۲.۶، SSP۲-۴.۵ و SSP۵-۸.۵ برای دوره آینده (۲۰۵۰-۲۰۲۲) نیز استفاده شد. در ادامه همچنین با به کار بردن آزمون من-کندال و شیب سن روند پارامترهای داده های مشاهداتی مشخص گردید. در این آزمون هر کدام از پارامترهای دمای حداکثر، دمای حداقل و بارش در دوره مشاهداتی و آینده در بعضی از ماه ها روند معنی دار وجود دارد و بعضی ماه ها فاقد روند معنی دار می باشند. نتایج این تحقیق نشان داد تغییرات دمای حداکثر و حداقل در دوره آینده (۲۰۵۰-۲۰۲۲) نسبت به داده های مشاهداتی دارای روند افزایشی است و پارامتر بارش دارای روند سینوسی است و در برخی ماه ها افزایشی و در برخی کاهشی است، اما به طور کلی می توان گفت میانگین مجموع بارش های ماهانه در آینده تحت هر سه سناریوی برای مدل MIROC-ES۲L روند افزایشی دارد.

کلیدواژه ها

تغییر اقلیم, مقیاس کاهی, سناریوی انتشار, CMIP۶, CMhyd

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.