مطالعه تحلیلی بنای گنبد علی ابرکوه با تاکید بر بازخوانی کتیبه های آن
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: هشتمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری
- کد COI اختصاصی: ICSAU08_1078
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 690
نویسندگان
کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران- پژوهشگر پایگاه میراث فرهنگی بافت تاریخی ابرکوه
دانش آموخته دکتری باستان شناسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
کارشناس ارشد شهرسازی گرایش برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد ا سلامی، واحد یزد، یزد، ایران- سرپرست پایگاه میراث فرهنگی بافت تاریخی ابرکوه
چکیده
گنبد علی به عنوان یکی از آثار برجای مانده از سده پنجم ه. قء از منظر تکنیک های معماری و تزیین, از جایگاه ویژه ای درمطالعات تاریخ معماری ایران برخوردار است. این بنا به صورت برجی منفرد. بر بالای صخره ای در جانب شرقی شهرستان ابرکوه،از توابع استان یزد قرار دارد. پژوهشگران، بر اساس محتوای کتیبه های بنا، این مکان را مدفن عمیدالدین شمس الدوله و همسرشمعرفی نموده و معماری آن را متاثر از شمال ایران دانسته اند. با وجود این. همچنان ابهامات فراوانی در خصوص وجه تسمیه،کارکرد. سبک معماری و هویت اشخاص دفن شده در گنبد علی به قوت خود باقی است. پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوعتحقیقات بنیادی و بر اساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات تاریخی است. در این پژوهش کوشیده شده با مطالعات اسنادی ومیدانی. به ابهامات موجود پاسخ داده شود. براساس نتایج، گنبد علی یکی از قدیمی ترین بناهای برجای مانده از سبک رازی درایران است. با استناد بر محتوای کتیبه های گنبد علی. این بنا در سال ۴۴۸ ه. ق توسط فیروزان به منظور تدفین پدر خود،«هزارسب بن نصر» احداث گردید. با وجود این» پس از درگذشت همسر هزارسب، او نیز در این مکان دفن شد. همچنین, نام گنبدعلی بر گرفته از عبارت «ابی علی» است که به عنوان کنیه «هزارسب بن نصر» در کتیبه بزرگ بنا ذکر شده است. بر اساس شواهدموجود. هزارسب بن نصر به عنوان یکی از اعضای خاندان فیروزان که در طول سده های سوم تا پنجم ه. ق از جایگاه ویژه ای درتحولات تاریخی ایران برخوردار بودند. در نیمه نخست سده پنجم ه. ق به حکومت ابرکوه رسیده بود. در مجموع. با وجود کاربریتدفینی گنبد علی، افزودن محرابی به آن سبب گردید تا به عنوان عبادتگاه نیز مورد استفاده واقع شود. ضمن این که موقعیتمکانی بنا، موجب شد تا راهنمایی برای کاروان های منطقه نیز باشد.کلیدواژه ها
گنبد علی، ابرکوه یزد، معماری، کتیبه های بنا، خاندان فیروزانمقالات مرتبط جدید
- ارزیابی وضعیت مدیریت و بازیافت پسماندهای ساختمانی در شهر تهران
- برنامه ریزی شهری تاب آور مدل سازی و اولویت بندی راهکارها برای کاهش آسیب پذیری و افزایش انطباق پذیری
- فرهنگ و محیط زیست
- نقش فرهنگ اجتماعی و تاثیر آن در معماری غرب برگرفته از دیدگاه زیگموند فروید
- راهکارهای مقابله با فرونشست زمین جهت جلوگیری از تخریب آثار باستانی
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.