محمد مقدم - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
لیلا مهدی زاده - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

به منظور بررسی اثر نوع و غلظت حلال بر میزان استخراج ترکیبات فنلی و ارزیابی فعالیت آنتی­اکسیدانی برگ­های گیاه سیاه ولیک (Crataegus elbursensis L.)، پژوهشی به­صورت دو آزمایش مجزا انجام شد. در آزمایش اول اثر نوع حلال (استون، اتانول و متانول) در سه غلظت (۵۰، ۸۰ و ۱۰۰%) بر محتوای ترکیبات فنلی کل استخراج شده از برگ سباه ولیک بررسی شد. در آزمایش دوم ظرفیت آنتی­اکسیدانی عصاره بدست آمده از بهترین حلالی که بالاترین میزان استخراج ترکیبات فنلی را داشت (متانول ۸۰%) به دو روش ارزیابی آنتی­اکسیدانی کل و ظرفیت احیای آهن بررسی شد. نتایج حاصل از این آزمایشات نشان داد هر سه حلال استون، اتانول و متانول در حالت مخلوط با آب نسبت به حالت خالص توانایی بیشتری جهت استخراج ترکیبات فنلی دارند. بیشترین میزان ترکیبات فنلی کل ( mg GAE/ g DW۱۱۸) در غلظت ۸۰ درصد کلیه حلال­ها، به ویژه در متانول ۸۰ درصد حاصل شد. نتایج بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی نشان داد با افزایش غلظت عصاره تا ۵۰۰ میکروگرم در میلی­لیتر، فعالیت آنتی­اکسیدانی کل (۸/۰ میلی گرم بر میلی لیتر) افزایش یافت. بررسی ظرفیت احیاکنندگی آهن حاکی از آن است که با افزایش غلظت عصاره تا ۸۰۰ میکرو­گرم در میلی­لیتر، میزان جذب محلول­های حاوی عصاره به طور قابل ملاحظه­ای افزایش یافت. بنابراین با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، برگ­های این گیاه می­توانند به عنوان منبع فنل و آنتی­اکسیدان در صنایع مختلف استفاده شوند.

ترکیبات فنلی, حلال, ظرفیت آنتی اکسیدانی, ولیک, عصاره