سعید انواری - دانشیار فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی
مهدی امین رضوی - استاد دانشگاه مری واشنگتن، ایالت ویرجینیا

در این مقاله نشان داده می شود که معرفت شناسی سهروردی همان معرفت شناسی ابن سینا است و تئوری «علم حضوری» سهروردی که نظریه منحصر به فرد وی محسوب می شود، از ابن سینا الهام گرفته شده است. بر این اساس جهت گیری مشائی- مشرقی ابن سینا و منظر اشراقی سهروردی هر دو حافظ یک چهارچوب معرفت شناسی هستند، گرچه معرفت شناسی ویژه هر یک از ایشان با زبان فلسفی متفاوتی مطرح شده است. در این مقاله نشان داده می شود که هر دوی ایشان به سلسله مراتب معرفت به صورت زیر وفادار بوده اند: ۱. معرفت حاصل از تعریف؛ ۲. معرفت حاصل از ادراک حسی؛ ۳. معرفت حاصل از مفاهیم اولیه؛ ۴. معرفت حاصل از علم حضوری؛ ۵. معرفت حاصل از تجربه مستقیم (عرفان). بر این اساس از دیدگاه هر دو فیلسوف، معرفتی که از طریق عرفان به دست می آید، ناب ترین شکل معرفت است که واضح، متمایز و بی واسطه و مستقیم است.

سهروردی, ابن سینا, معرفت شناسی, علم حضوری