نقدی بر معرفت شناسی مطالعات مربوط به آینده، با تاکید بر عقلانیت آینده نگاری راهبردی
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: دو فصلنامه پژوهش های معرفت شناختی، دوره: 6، شماره: 13
- کد COI اختصاصی: JR_AADAB-6-13_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 212
نویسندگان
دانشجوی دکتری آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
استاد گروه آینده پژوهی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین
چکیده
سرعت بالای تغییرات و افزایش عدماطمینان و پیچیدگی در شرایط محیطی هزاره جدید، موجب پرهیز از برنامهریزی و تصمیمگیری با پیشفرض خطی بودن تغییر در پارامترهای مختلف و روی آوردن هرچه بیشتر به آیندهپژوهی در سطوح و حوزههای گوناگون شده است. اما مطالعات مربوط به آینده، همواره با چالشهای معرفتشناسی مواجه بودهاند. در این پژوهش، ابتدا به نقد نظریه وندل بل در معرفتشناسی آیندهپژوهی، بهعنوان یکی از شهیرترین نظریهپردازان در این عرصه، پرداخته شده و سپس عقلانیت آیندهنگاری راهبردی بهعنوان رویکردی عملگرا در آیندهپژوهی، مورد واکاوی قرار گرفته است؛ بدینمعنا که گزارههایی که با رویکرد آیندهنگاری راهبردی از مطالعات مربوط به آینده مستخرج میشوند، چقدر عقلانی هستند. یافتههای پژوهش، ضمن احصاء مهمترین ایرادات وارد بر نظریه بل، نشان میدهند که «حل مسئله نمودن»، «دقت در پیشبینی»، «توازن بین موضوعات»، «سادگی»، «گستردگی» و «سازگاری» در کنار «ارزشگرایی» معیارهایی هستند که آیندهنگاری راهبردی را بهعنوان رویکردی موجه و معقول معرفی مینمایند که میتواند به موفقیت دراز مدت مطالعات مربوط به آینده کمک شایانی نماید. بر این اساس، پیشنهاداتی در راستای توسعه و بکارگیری آیندهنگاری راهبردی به متصدیان امر در دانشگاهها و صنایع و متولیان دولتی ارائه شده است.کلیدواژه ها
آینده نگاری راهبردی, عقلانیت ارزشی, عقلانیت تجربه گرا, عملگرایی, واقع گرایی انتقادیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.