رویدادهای کوهزایی و خشکی زایی در ایران
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 33، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_GSJ-33-1_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 259
نویسندگان
پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
چکیده
مقایسه رویدادهای کوهزایی و خشکی زایی ایران با رویدادهایی که در بخش های گوناگون دنیا و در محیط های زمین ساختی متفاوت شناسایی شده اند، سبب نوعی سردرگمی در ادبیات زمین شناسی ایران شده است. ما پس از مرور کوتاه ماهیت فرایندهای کوهزایی شناخته شده در دنیا و بررسی مسئله های در پیوند با مقایسه های یادشده در بالا، تلاش کردهایم با توجه به تاریخچه زمین ساختی بخش های گوناگون ایران، به صورت سامانه ای به توصیف و نام گذاری رویدادهای مهم کوهزایی و خشکی زایی کشور بپردازیم. بیشتر رویدادهای کوهزایی پرکامبرین ایران به علت ناشناس بودن سن و جایگاه زمین ساختی واحدهای سنگی نسبت داده شده به پرکامبرین، با ابهام همراه هستند. پالیوزوییک ایران بیشتر با رویدادهای خشکی زایی همراه بوده است و تنها نشانه رویداد کوهزایی واقعی به کربنیفر پسین در شمال ایران باز می گردد. رویدادهای مهم کوهزایی مزوزوییک و سنوزوییک چهره امروزی زمین ساختی ایران را رقم زده اند. زمین درز تتیس کهن در شمال و مرکز ایران در کوهزاد گرگانی، شکل گیری لبه فعال ایران مرکزی (سنندج-سیرجان) در کوهزاد اکباتانی، فرارانش افیولیت های ایران مرکزی و زاگرس در رویدادهای کرتاسه پسین و برخورد صفحه ایران با کنده هلمند در کوهزایی سیستانی روی دادند. شکل گیری کوهزادهای زاگرس و البرز به ترتیب از الیگوسن و میوسن آغاز شد و دگرریختی ناشی از کوتاه شدگی آنها تا به امروز ادامه دارد.کلیدواژه ها
کوهزایی, خشکی زایی, زمین شناسی ایران, رویدادهای زمین ساختی, رویدادهای جهانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.