مرضیه دهقانی - دانشیار برنامه ریزی درسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
خاتون علی پور - دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

میتوان شرایطی ایجاد کرد که دانش آموزان در فرایند آموزش، به خلاقیت ترغیب شوند و در این میان محتوای کتابهایدرسی که اساس آموزش هستند؛ برای ترغیب دانش آموزان به خلاقیت نقش مهمی دارندخصوصا. کتاب درسی علوم تجربیکه با تفکر خلاق بی ارتباط نیست؛ زیرا تخیل و بازنمایی پدیده های تجربی نیازمند تفکر خلاق میباشد. ازاینرو توجه به محتوای درس علوم تجربی دوره ابتدایی بهمنظور بررسی تناسب محتوای آن با عوامل ذهنی و خلاقیت ضروری و مهم بوده و هدف پژوهش حاضر هم تحلیل محتوای کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی بر مبنای تناسب آنها با اعمال ذهنی و عناصرتفکر واگرای گیلفورد میباشد. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش توصیفی-تحلیل محتوا انجام شد. جامعه آماری،کتابهای درسی علوم تجربی دوره ابتدایی و نمونه آماری کلیه پرسشها و تکالیف بود. برای اعتباریابی یافته ها از نظرمتخصصین استفاده گردید و یافته ها حاکی از آن بود که در اعمال ذهنی؛ تفکر شناختی بیشترین فراوانی را داشت، سپس به ترتیب تفکر همگرا، تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب دارای بیشترین فراوانی بودند. همچنین اصالت علوم پایه سوم و توضیح علوم پایه چهارم در عناصر واگرا از بقیه کتب کمتر بود.

خلاقیت، دانش محور، علوم تجربی، گیلفورد، دوره ابتدایی