علی عبادی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حسینعلی علیخانی - پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج دانشگاه تهران
باقر یخچالی - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری تهران

قارچ خوراکی Agaricus bisporus مهمترین قارچی است که به صورت صنعتی کشت می­گردد و به دلیل کیفیت غذایی مناسب و میزان بالای پروتئین جایگاه ویژه­ای را در سبد غذایی مردم جهان به خود اختصاص داده است. استفاده از پسماندهای آلی به عنوان بستر تولید قارچ خوراکی می­تواند راه حل مناسبی در دفع این مواد و تامین بخشی از نیاز غذایی مردم جهان باشد. در این پژوهش برای بررسی قابلیت استفاده از پسماندهای آلی مختلف به عنوان بستر کشت قارچ دکمه­ای و بعلاوه تاثیر باکتری­های محرک رشد گیاه بر عملکرد و کیفیت قارچ خوراکی آزمایشی به صورت فاکتوریل دو فاکتوره، در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل چهار بستر کمپوست تازه قارچ، کمپوست مصرفی قارچ، کمپوست زباله شهری و ورمی­کمپوست بود، که با نسبت یک به یک با کمپوست تازه قارچ مخلوط شده بودند. فاکتور دوم نیز شامل تیمار بدون باکتری و دو باکتری سودوموناس فلورسنس و ریزوبیوم لگومینوزاروم بیووار فازئولی مولد ایندول استیک اسید بود. نتایج نشان داد تاثیر بسترهای مختلف بر عملکرد قارچ در سطح احتمال یک درصد دارای اختلاف معنی­دار می­باشد و کمپوست تازه قارچ با میانگین ۵/۵۴۵ گرم، بیشترین میزان عملکرد را به خود اختصاص داد، ضمنا در بستر ورمی­کمپوست قارچ تولید نشد. در بین باکتری­های تلقیح شده باکتری ریزوبیوم لگومینوزاروم بیووار فازئولی سبب بهبود عملکرد قارچ در تمامی بسترها شد و۲/۱۷ درصد عملکرد قارچ را نسبت به تیمار بدون باکتری افزایش داد. پروتئین قارچ نیز تحت تاثیر دو فاکتور بستر و باکتری قرار گرفت و بیشترین درصد پروتئین در تیمار کمپوست زباله شهری به همراه باکتری سودوموناس فلورسنس به­دست آمد.

ایندول استیک اسید, باکتری محرک رشد, قارچ دکمه ای, کمپوست زباله شهری, ورمی کمپوست