بررسی بازنمایی جنسیت گرایی در ساخت واژه زبان فارسی: رویکردی پیکره بنیاد
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: فصلنامه زبان شناسی اجتماعی، دوره: 2، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_SOCG-2-2_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 306
نویسندگان
دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشگاه شیراز
استادیار زبانشناسی، دانشگاه شیراز
دانشیار زبانشناسی، دانشگاه شیراز
چکیده
جنسیتگرایی زبانی از گفتمانهای مطرح در زبانشناسی است. درزبان جنسیتگرا، با استفاده از انتخابهای زبانی، سوگیری و گرایش به یک جنسیت دیده میشود. این مهم در آثار غیرایرانی با ابزارهای پیکرهای بهطور گسترده مطالعه شدهاست اما در زبان فارسی کاری پیکرهبنیاد در این زمینه انجام نگرفته است. در اثر حاضر جنسیتگرایی زبانی در ساختواژه زبان فارسی براساس نظریه بیکر (۲۰۰۶، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۷) بهصورت پیکرهبنیاد در نسخه دو پیکره همشهری بررسی شدهاست. بدین منظور واژگان حاوی تکواژ مرد و زن بهعنوان نمایندگان جنسیت مذکر و مونث با ابزارهای پیکرهای فراوانی و واژهنمایی در نرمافزار انتکانک بررسی شدهاند. دادهها پس از ویرایش، ارزشگذاری معنایی شده و با آزمونهای آماری موردمطالعه قرار گرفتهاند. درنهایت اطلاعات حاصل از پیکره شواهدی از وجود جنسیتگرایی در بخش ساختواژه زبان فارسی نوشتاری معاصر را نشان میدهد؛ به نظر میرسد در زبان فارسی تمایل به ساخت واژه از تکواژ مرد نسبت به تکواژ زن بیشتر است و در هنگام ساخت واژگان، خصیصههای مثبت با تکواژ مرد و خصیصههای منفی با تکواژ زن بازنمایی میشود. این اثر با مشخص نمودن تظاهر هر جنسیت در زبان فارسی بهنوبهخود میتواند گوشهای از دیدگاه جامعه ایرانی را به هر جنسیت نمایان سازد و از این آسیب اجتماعی جلوگیری نماید.کلیدواژه ها
جنسیت گرایی, زبان جنسیت گرا, ساخت واژه, مطالعه پیکره بنیاد, واژه نماییاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.