محسن شهبازی - کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشگاه ازاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
علی عباسی - دکتری زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه شهید بهشتی

این مقاله تلاش دارد با تکیه بر آرای فلسفی ملاصدرا پیرامون تعریف و تحلیل خیال و تبین کارکرد آن در صدور افعال، نقش خیال را در خلق هنری و به تبع ، تاثیر آن را در نقد و بررسی آثار هنری بررسی کند. از نگاه ملاصدرا خیال مبدا بعید در صدور افعال و صور خیالی مخلوق ادراک خیالی نفس است و در توضیح صدرالمتالهین ارتباط ادراک خیالی را با ادراک حسی و عقلی شرح داده است . با توجه به رویکرد انسانشناسانه (قوه خیال)، هستی شناسانه (عالم خیال) و معرفت شناسانه (ادراک خیالی ) ملاصدرا به خیال ابتدا به بررسی تعریف خیال و ادراک خیالی می پردازیم و در وهله دوم نقش خیال را در آفرینش هنری و نقد آثار هنری بررسی می کنیم . روش تحقیق پژوهش توصیفی -تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات آن اسنادی (کتابخانه ای ) است ؛ در طول تجزیه و تحلیل ، اصطلاحات استفاده شده توسط ملاصدرا مانند ” عالم خیال” و ” صور خیالی ” مورد بررسی قرار خواهد گرفت . هدف این مطالعه ایجاد رهیافتی در زمینه سازی کارکرد آرای صدرالمتالهین در نقد هنری است و از پس این مطالعه اهمیت آرای ملاصدرا پیرامون خلاقیت قوه تخیل و تاثیر ادراکات حسی ، خیالی و عقلی در خلق و ایحاد تصاویر و نمادهای مرتبط به آن که در تجزیه و تحلیل ادبیات و سایر هنرها مورد توجه است برجسته خواهد شد.

خیال، ادراک خیالی ، ملاصدرا، نقد هنری