بررسی گونه شناسی سازمان فضایی و عناصر کالبدی دوره های قاجار و پهلوی خانه های سنتی شهرمشهد

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: دومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران، شهرسازی، محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب
  • کد COI اختصاصی: ICACU02_0191
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 220
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سارا احکامی

دانشجوی کارشناسی ارشد معماری،موسسه اموزس عالی سلمان،مشهد،ایران

ایمان میرجاعیان حسینی

استادیار گروه معماری، موسسه آموزش عالی فردوس،مشهد، ایران

چکیده

خانه های سنتی مهمترین مکان برای نشان دادن سبک زندگی در گذشته هستند عدم شناخت و درک این ساختمان ها به تدریج ساختار خانه ها را به سمت جایگزینی ساختمانها با ساختمان های معاصر هدایت میکند مشهد شهری با تاریخچه غنی و محلات تاریخی روزگاری بسیاری از خانه های ارزشمند را در خود جای داده بود اما بدلیل مدرنیته گرایی ،توسعه ، مهاجرت، تغییرسبک زندگی ،بخش های وسیعی از بافت و خانه های ارزشمند شهر دچار تغییر شده است .این پژوهش به گونه شناسی خانه های تاریخی مشهد در عهد قاجار و پهلوی میپردازد؛این گونه شناسی شامل موضوعاتی ازجمله شاکله داخلی ، چیدمان فضایی ،ارتباطات کالبدی ، نورگیربودن، دارا بودن حیاط و مصالح استفاده شده میباشد. هدف از این مطالعه و بررسی الگوشناسی ابنیه جهت بهبود این بناهای ارزشمند و نجات آنها در برابر پیدایش بناهای غیرمتعارف است .برآیند این پژوهش امکان تفکیک و دسته بندی خانه های تاریخی شهرمشهد را براساس ویژگیهای شکل و فرم فراهم می آورد. این مقاله به دنبال پاسخگویی به دو پرسش است ؛ خانه های سنتی در شهر مشهد به چند گونه قابل دسته بندی هستند؟ الگوهای استخراج شده از خانه های دوره ی قاجار و پهلوی چیست ؟روش گردآوری اطلاعات به صورت میدانی و اسنادی کتابخانه ای و روش تحقیق توصیفی -تحلیلی ات .نتایج به دست آمده نشان میدهد،خانه های دوره ی قاجار ساختاری درونگرا و در اواخر دوره ی قاجار به صورت درونگرا -برونگرا و در دوره ی پهلوی به صورت برونگرا بود که این تحول متاثر از بسیاری از فاکتورها از جمله تغییرات ناشی از دگرگونی الگوی معماری ، تاثیرات معماری غرب و تحول در ساختارهای اجتماعی و فرهنگی جامعه در این دوران میشود؛ همچنین خانه ها در دوره ی قاجار به صورت یک حیاطه ، دوحیاطه ، سه حیاطه ، و چهارحیاطه بوده اند، ولی دردوره ی پهلوی به یک حیاطه تغییر یافته اند. حذف تدریجی هشتی ، انتقال آشپزخانه اززیرزمین وحیاط اختصاصی در دوری قاجار به حیاط و در ارتباط با آن در دوره ی پهلوی ، انتقال راه پله از گوشه ها به محور اصلی بنام از دیگر تغییرات این دوره است .کاهش فضای بسته و افزایش فضای باز هم ازجمله تغییرات خانه های تاریخی در دوره ی پهلوی است ؛ همچنین سه گونه ی سنتی ، فرنگی و تلفیقی در این خانه ها مشاهده گردید.

کلیدواژه ها

خانه های سنتی ، گونه شناسی ، خانه های قاجار، خانه های پهلوی ، حیاط مرکزی .

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.