مصطفی صفایی رینه - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
سعید زنگنه شهرکی - دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
کرامت اله زیاری - استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
احمد پوراحمد - استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

شهرنشینی یک پدیده مهم اجتماعی و اقتصادی بوده که در سراسر جهان در حال وقوع است و فرایندی پویا از تغییر رابطه انسان و زمین است. گرچه گسترش شهری بیشتر به دلایل اقتصادی و جمعیتی است، اما تنها پیامدهای اجتماعی- فضایی و اقتصادی سیاسی ایجاد نمی کند و بر روی عوامل طبیعی و زیستی اثرگذار است. استان مازندران هم به واسطه موقعیت نسبی و شرایط محیطی حاکم مورد توجه مهاجران و گردشگران قرار گرفته و افزایش جمعیت و فضای ساخته شده در آن شدت گرفته است. بر این اساس در این پژوهش روند رشد جمعیت و فضای ساخته شده در محیط شهری و پیراشهری (حاشیه شهرها و روستاها) از سال ۱۳۵۵ تا ۱۴۰۰ مورد سنجش قرار می گیرد. در تحلیل ها داده های سرشماری عمومی نفوس و مسکن به همراه تصاویر ماهواره سنتینل ۱ و ۲ و لندست مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان می دهد در طی دوره های مورد بررسی از سال ۱۳۵۵ تا ۱۴۰۰ مساحت اراضی ساخته شده استان تقریبا ۳.۵ برابر شده و از ۲۰ هزار هکتار به ۷۱ هزار هکتار رسیده است. نرخ رشد سالانه طی این دوره تقریبا ۲ درصد است که برای اراضی شهری ۲.۰۴ درصد و برای اراضی پیراشهری ۳.۴۵  درصد است. در صورتی که برای جمعیت این نسبت برعکس است و رشد سالانه برای جمعیت شهری ۲.۸۵ و برای جمعیت پیراشهری ۰.۷۵ است. درصد تغییرات اراضی شهری در شهرستان های سوادکوه با ۴۴ درصد و بهشهر با ۳۹ درصد بیشتر از سایر شهرستان ها بود که نشان می دهد اراضی پیراشهری رشد قابل توجهی در این شهرستان ها داشتند.

اراضی ساخته شده, گسترش فضایی شهر, اراضی پیراشهری, جمعیت شهری, گوگل ارث انجین