تحلیل فضایی – زمانی اراضی شهری و پیراشهری با توجه به پراکندگی جمعیت در گستره استان مازندران

شهرنشینی یک پدیده مهم اجتماعی و اقتصادی بوده که در سراسر جهان در حال وقوع است و فرایندی پویا از تغییر رابطه انسان و زمین است. گرچه گسترش شهری بیشتر به دلایل اقتصادی و جمعیتی است، اما تنها پیامدهای اجتماعی- فضایی و اقتصادی سیاسی ایجاد نمی کند و بر روی عوامل طبیعی و زیستی اثرگذار است. استان مازندران هم به واسطه موقعیت نسبی و شرایط محیطی حاکم مورد توجه مهاجران و گردشگران قرار گرفته و افزایش جمعیت و فضای ساخته شده در آن شدت گرفته است. بر این اساس در این پژوهش روند رشد جمعیت و فضای ساخته شده در محیط شهری و پیراشهری (حاشیه شهرها و روستاها) از سال ۱۳۵۵ تا ۱۴۰۰ مورد سنجش قرار می گیرد. در تحلیل ها داده های سرشماری عمومی نفوس و مسکن به همراه تصاویر ماهواره سنتینل ۱ و ۲ و لندست مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان می دهد در طی دوره های مورد بررسی از سال ۱۳۵۵ تا ۱۴۰۰ مساحت اراضی ساخته شده استان تقریبا ۳.۵ برابر شده و از ۲۰ هزار هکتار به ۷۱ هزار هکتار رسیده است. نرخ رشد سالانه طی این دوره تقریبا ۲ درصد است که برای اراضی شهری ۲.۰۴ درصد و برای اراضی پیراشهری ۳.۴۵  درصد است. در صورتی که برای جمعیت این نسبت برعکس است و رشد سالانه برای جمعیت شهری ۲.۸۵ و برای جمعیت پیراشهری ۰.۷۵ است. درصد تغییرات اراضی شهری در شهرستان های سوادکوه با ۴۴ درصد و بهشهر با ۳۹ درصد بیشتر از سایر شهرستان ها بود که نشان می دهد اراضی پیراشهری رشد قابل توجهی در این شهرستان ها داشتند.

کلیدواژه ها:

اراضی ساخته شده ، گسترش فضایی شهر ، اراضی پیراشهری ، جمعیت شهری ، گوگل ارث انجین