پژوهشی بر تطبیق موجودات عجیب و غریب نسخه عجایب المخلوقات طوسی با کاشی لعاب های برجسته تالار سلام کاخ گلستان
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: پژوهشنامه گرافیک نقاشی، دوره: 5، شماره: 8
- کد COI اختصاصی: JR_ARJGAP-5-8_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 695
نویسندگان
دانشیار گروه پژوهش هنر، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه تهران، تهران ایران.
کارشناس ارشد نقاشی ایرانی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه تهران، تهران، ایران، نویسنده مسئول.
چکیده
نگاره های نسخه عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات (شگفتی های آفرینش) نوشته شمس الدین محمدبن احمد سلمانی طوسی و کاشی های مصور سرسرای تالار سلام کاخ گلستان دارای تصاویری با مرکزیت موجودات عجیب و غریب هستند. با مطالعه و تحقیق بر این نقوش، شباهت هایی بین نگاره های عجایب المخلوقات و نقوش روی کاشی ها، مشخص است. این شباهت و ارتباط شکلی، میان آثار این دو دوره، مطلب مناسبی برای تطبیق و بررسی این گونه موجودات است. هدف از این تحقیق شناسایی کیفیت بصری و تصویری بعضی از عناصر تصویری نگارگری ایران به وسیله بررسی ارتباط بین نقوش موجودات عجیب کاخ گلستان و نگاره های نسخه عجایب المخلوقات طوسی است. بر همین مبنا، این مقاله به دنبال بررسی موضوع و پاسخ به این سوال بوده است: چه نوع ارتباطی بصری بین نقوش موجودات عجیب کاخ گلستان و نگاره های نسخه عجایب المخلوقات طوسی وجود دارد؟ نوع تحقیق، بنیادی و روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و تطبیقی است. اطلاعات و منابع به صورت کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است. تفحص های صورت گرفته درباره نگاره های منتخب موجودات عجیب، نشان می دهد: نگارگران از بیان بصری: فضاسازی و نماد؛ عناصر تصویری: پوزه، بال، دم و...؛ عناصر بصری: رنگ، شکل و بافت؛ ترکیب بندی: مثلث، دایره بهره برده اند که دارای اشتراکاتی از خصوصیات تصویری و بصری هستند. تفاوت موجود به لحاظ رنگ بندی محدود و ماهیت پرتحرک مضامین کاشی برجسته کاخ گلستان در مقابل نگاره های نسخه طوسی است. این تصاویر در ۴ گروه دسته بندی شده اند: ۱. موجودات غریب (تلفیقی) و اژدها، ۲. حیوانات ترکیبی (با اجزای حیوانات طبیعی)، ۳. حیوانات ترکیبی با موجودات غریب و ۴. ترکیب انسان با حیوان.کلیدواژه ها
کلیدواژه ها: عجایب المخلوقات, طوسی, کاخ گلستان, نگارگری, صفوی, قاجاراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.