امید میرمحمدصادقی - کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آب، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

توسعه پایدار کشاورزی مستلزم شناخت و توسعه روش های علمی است که نقش موثری در بهینه سازی مصرف آب، اشتغال و درآمد زایی، سلامت جامعه و صادرات غیر نفتی داشته باشند. ارزش بارز اقتصادی و درمانی، تقاضای بازار و سطح فرآوری بالای گیاهان دارویی باعث شده است تا کشت­وکار این گیاهان در سرتاسر دنیا روزبه روز افزایش یابد و با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی کشور ایران، توسعه کشت این گیاهان به ویژه در نواحی خشک و نیمه خشک اهمیت دو چندانی پیدا کرده است. گیاه زعفران یکی از این گیاهان است که در صنایع دارویی، درمانی، فراورده های بهداشتی و آرایشی و صنایع غذایی استفاده می شود و ارزش اقتصادی بسیار بالایی دارد. بنابراین در پژوهش حاضر معیارهای اقلیمی شامل بارش، درجه حرارت و تبخیر، معیارهای توپوگرافی و اجتماعی- اقتصادی به عنوان معیارهای موثر در کشت گیاه زعفران انتخاب شده اند و به کمک فرآیند تحلیل شبکه ای وزن دهی شده و سپس از سامانه اطلاعات جغرافیایی برای رقومی سازی و تلفیق لایه ها استفاده شده است. پس از تشکیل پایگاه اطلاعات فضایی منطقه، اطلاعات توصیفی نقشه ها به آن ها اضافه گردید، هم پوشانی وزنی در محیط GIS صورت گرفت و در نهایت پهنه بندی مناطق مستعد کشت زعفران انجام شد. نتایج نشان داده است که سه عامل میانگین بارش، میانگین دمای سالیانه و ارتفاع، با وزن های ۰.۳۰۶، ۰.۲۱۶ و ۰.۱۰۴ بیشترین تاثیر و پارامتر ساعت آفتابی با وزن ۰.۰۵۲ کمترین تاثیر را بر کمیت و کیفیت گیاه زعفران داشته اند. همچنین بر اساس نقشه پهنه بندی، شهرستان های گلپایگان، خوانسار، میمه و نجف آباد بیشترین مناطق مستعد کشت این گیاه را در خود جای داده اند.

پهنه بندی, تحلیل شبکه ای, سامانه اطلاعات جغرافیایی, زعفران