مریم ذوالفقاری - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
سمیه تولیده - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
فریده صدیقی دهکردی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
محمد محمودی سورستانی - دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

اهداف: پژوهش حاضر به منظور مطالعه اثر کودهای بیولوژیک میکوریزا و ورمی کمپوست بر روی عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی گشنیز(Coriandrum sativum L.) اجرا گردید. مواد و روش ها: آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۴ تیمار در ۴ تکرار در سال ۱۳۹۴-۱۳۹۵در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه چمران اهواز به اجرا درآمد. تیمارها شامل قارچ میکوریزا (مخلوط سه گونه Glomus mosseae, G.intraradices, G.etunicatum)، ورمی کمپوست، کود شیمیایی(NPK) و شاهد بود. پس از رسیدن ۵۰ درصد میوه ها، صفات تعداد چتر در بوته، تعداد بذر در هر چتر، وزن بذور هر چتر و عملکرد بذر اندازه گیری شد. میزان فسفر و درصد همزیستی ریشه ها با قارچ میکوریزا به ترتیب به روش رنگ سنجی و رنگ آمیزی ریشه ها صورت گرفت. اسانس گیاهان نیز با استفاده از روش تقطیر با آب استخراج گردید.یافته ها: نتایج مقایسه میانگین داده ها نشان داد بیشترین تعداد چتر در بوته (۰۵/۳۱)، عملکرد بذر (۲۴/۶۷۳ گرم در متر مربع)، درصد همزیستی میکوریزایی (۲۵/۶۰ درصد)، میزان فسفر برگ (۶۳/۱ درصد) و میزان اسانس بذر (۴۴/۰ درصد) در گیاهان تلقیح شده با میکوریزا حاصل شد. همچنین، بیشترین ارتفاع بوته و تعداد بذر هر چتر در دو تیمار کود شیمیایی و قارچ میکوریزا بدست آمد. گیاهان شاهد دارای کمترین میزان از صفات فوق بودند. در بین ترکیبات شناسایی شده در اسانس گیاه گشنیز نیز لینالول فراوان ترین ترکیب موجود در اسانس در همه تیمارهای مورد بررسی بود.نتیجه گیری: به طور کلی، با توجه به یافته های این پژوهش، کاربرد قارچ میکوریزا می تواند در افزایش عملکرد، اجزای عملکرد و میزان اسانس گیاه دارویی گشنیز موثر باشد.

اسانس, عملکرد, قارچ میکوریزا, کود شیمیایی, گشنیز, ورمی کمپوست, همزیستی