قاسم خانجانی - استادیار گروه تاریخ اسلام، پژوهشکده علوم اسلامی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران.

درباره هنر خوش­نویسی به­ طور عام و در مورد خوش­نویسی در عصر صفویه به­ طور خاص، نوشته­هایی سامان یافته­اند، اما درباره ارتباط خوش­نویسی با تشیع و اهل بیت (ع)، به ­ویژه در عصر صفویه کمتر سخن گفته شده است. از این رو در این تحقیق، علاوه بر ارائه تعریف هنر و هنر اسلامی، مسئله این است که هنر خوش­نویسی در عصر صفویه به چه شکلی با تشیع و اهل بیت (ع) ارتباط دارد؟ در این پژوهش، با روش توصیفی-تحلیلی، با ­اشاره ­به استفاده از مفاهیم و نمادهای شیعی در هنر خوش­نویسی بخصوص در عصر صفویه، این نتیجه به­ دست می­آید که در کنار توصیه­های اهل بیت (ع) در باره خوش­نویسی و یاد کردن از برخی از اصحاب امامان (ع) و تعدادی از امامان (ع) در زمره خوش­نویسان، خوش­نویسی در قالب­های استفاده مکرر از نام­ها و القاب امامان شیعه (ع) به ویژه نام و لقب امیرالمومنین علی (ع)، دعا و توسل به اهل بیت (ع)، صلوات بر پیامبر (ص) و خاندان آن حضرت و مواردی از این قبیل، به شکل­های کتیبه نگاری، خوش­نویسی در حروف رمزی، خوش­نویسی در تصاویر، خوش­نویسی روی اشیاء، فلز و پارچه و مانند آن صورت گرفته است و اهمیت ارتباط تشیع و اهل بیت (ع) را با خوش­نویسی در عصر صفویه و آثار دوره صفوی نشان می­دهد.

هنر, هنر اسلامی, خوش نویسی, شیعه, اهل بیت (ع), صفویه