پایش بلند مدت خشکسالی های ارومیه با استفاده از شاخص کمبود توام

  • سال انتشار: 1392
  • محل انتشار: فصلنامه دانش آب و خاک، دوره: 23، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_WASO-23-4_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 199
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رسول میرعباسی نجف آبادی

دانشجوی سابق دکتری، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

احمد فاخری فرد

استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

یعقوب دین پژوه

دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

سید سعید اسلامیان

دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

پایش و پیش­بینی خشکسالی­ها، بویژه تعیین دقیق زمان شروع و تداوم آن، اهمیت ویژه­ای در مدیریت منابع آبی و برنامه­­ریزی جهت کاهش اثرات مخرب خشکسالی دارد. در این مطالعه خشکسالی­های هواشناختی ارومیه در دوره آماری۲۰۱۱-۱۹۵۱ با استفاده از شاخص کمبود توام (JDI) و شاخص بارش استاندارد شده متداول (SPI) و شاخص SPI اصلاح شده () مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از شاخص  تا حدود زیادی معایب SPI متداول را برطرف می­کند و تغییرات فصلی بارش را در محاسبه شاخص SPI لحاظ می­نماید. با این حال شاخص  نیز همانند شاخص SPI متداول به مقیاس زمانی حساسیت نشان می­دهد، زیرا ممکن است نتایج ناسازگار در مقیاس­های زمانی مختلف ظاهر شود و این موضوع باعث سردرگمی محققان در ارزیابی خشکسالی ها می­شود. برای حل این مشکل از شاخص کمبود توام استفاده شد. شاخص JDI با ایجاد توزیع توام شاخص های  با مقیاس های زمانی ۱ تا ۱۲ ماهه با استفاده از توابع مفصل بدست می­آید. نتایج محاسبه شاخص JDI نشان داد که ارومیه یک سلسله خشکسالی بلندمدت و شدید (۱-JDI< )  را در خلال سال­های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۱ تجربه کرده است. بطوریکه در این دوره (۲۰۱۱-۱۹۹۶) از کل ۱۹۲ ماه، ۱۰۱ ماه خشک (JDI< ۰) بوده است. همچنین دوره­های خشک از شدت بیشتری (نسبت به دوره­های تر) برخوردار بوده­اند. این خشکسالی­ها عواقب زیست محیطی وخیمی از جمله خشک شدن دریاچه ارومیه را بهمراه داشته است.

کلیدواژه ها

ارومیه, توابع مفصل, خشکسالی, شاخص بارش استاندارد شده (SPI), شاخص کمبود توام (JDI

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.