بررسی عوامل محیطی موثر بر فعال سازی چشمه های گردوخاک در استان ایلام

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های جغرافیای طبیعی، دوره: 54، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JPHGR-54-3_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 282
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ساویز صحت کاشانی

گروه آلودگی هوا و گردوخاک، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو

مهدی رهنما

گروه کاوش های جوی و فناوری های نوین، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو

سارا کرمی

گروه شیمی جو و آلودگی هوا، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی، تهران، ایران

عباس رنجبر سعادت آبادی

عضو هیات علمی

نوشین خدام

پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو

چکیده

در این مقاله چشمه های بحرانی گردوخاک در استان ایلام شناسایی و عوامل محیطی موثر بر فعال سازی هر یک از آن ها تعیین شده است. با بررسی الگوی تغییرات مکانی و زمانی وقوع گردوخاک در این استان مناطق تحت تاثیر آن ها مشخص شده است. داده های مورد استفاده شامل داده های دیدبانی ایستگاه های همدیدی استان ایلام، ضخامت نوری هواویزها که محصول سنجنده MODIS، تصویر RGB ماهواره MSG، داده های بازتحلیل شده Era۵ هستند. برای انجام این مطالعه شاخص توفان گردوخاک، شاخص بادناکی و شاخص خشکسالی در بازه زمانی ۱۳۹۶-۱۳۸۱محاسبه شده است. همچنین مدل GOCART به منظور تعیین میزان شار گردوخاک و مدل لاگرانژی HYSPLIT برای تعیین مسیر انتقال ذرات گردوخاک به کار گرفته شده اند. نتایج حاکی از آن است که چشمه گردوخاک واقع در جنوب استان ایلام در همه فصول با شدت زیاد فعال بوده و دو استان ایلام و خوزستان را تحت تاثیر قرار می دهد. چشمه گردوخاک واقع در جنوب غربی استان ایلام در فصول بهار، تابستان و پاییز فعال است و گردوخاک را به استان های ایلام و خوزستان و در بهار و تابستان علاوه بر این دو استان، به غرب استان لرستان نیز وارد می کند. همچنین بررسی سالانه فعالیت چشمه های گردوخاک نشان داد که در سال ۱۳۹۲ با شدت بیشتری نسبت به سال های دیگر فعال بوده اند.

کلیدواژه ها

گردوخاک, استان ایلام, فرسایش بادی, ضخامت نوری هواویزها, دید افقی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.