کارکرد بن مایه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، دوره: 11، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_PMA-11-2_021
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 275
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

هادی دهقانی یزدلی

استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران

محمدرضا پاشایی

استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

جواد حیدری

کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

اگزیستانسیالیسم، مکتب فکری است که به دغدغه­های بودن و هستن آدمی در جهان هستی می­پردازد. از مولفه­های نخستین و اساسی که این افق اندیشگی سعی در تبیین آن دارد، آزادی است. اندیشمندان این رویکرد اندیشگی، آزادی و مسئولیت­پذیری انسان را در جهان زیسته خویش از اولین و مهم­ترین کارکرد آدمی در جهان بیرون و درون او می­دانند. از آنجا که اساس تفکر آدمی در اندیشیدن به جهان خود، استعاری است، استعاره­های مفهومی از مهم­ترین ابزار و محمل­هایی است که می­تواند مولفه اگزیستانسیالیستی آزادی را در خود جای دهد. پژوهش حاضر بر بنیان رویکرد اندیشه اگزیستانسیالیسم به هستن آدمی و جایگاه مقوله آزادی در آن به متن می­نگرد. نظر به اهمیت نقش و تاثیر کتاب­های درسی، به­ویژه استعاره­های آن در ذهنیت و اندیشه خودآگاه و ناخودآگاه دانش­آموزان، این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی-­تفسیری و با هدف تبیین و چگونگی کارکرد بن­مایه اگزیستانسیالیستی آزادی به بررسی این درون­مایه در لایه­های زبانی رویین و زیرین استعاره­های مفهومی کتاب فارسی یازدهم دوره دوم متوسطه می­پردازد. بر اساس یافته ها، در متن­های گوناگون فارسی یازدهم به ترتیب سه استعاره مفهومی بنیادین «آزادی، مبارزه است»، «خدا، پادشاه جبار است» و «آزادی، مسئولیت­پذیری است» خود را از میان لایه­های استعاره­های مفهومی دیگر آشکار می­کنند. همچنین، مولفان کتاب فارسی و آموزشگران در یاددهی متن­های درسی این کتاب باید التفات ویژه­ای به درون­مایه­های متن درسی داشته باشند که سویه آزادی و مسئولیت آدمی را کم­رنگ یا بر آن تاکید می­کنند. آگاهی، نقد و گفت وگوی مولفان، آموزشگران و دانش­آموزان بر این سویه­ها، راهی است برای پرورش ذهنیت خلاق و در نتیجه زیستن و هستنی آگاهانه و شکوفا.

کلیدواژه ها

آزادی, استعاره مفهومی, اگزیستانسیالیسم, کتاب فارسی, یازدهم متوسطه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.