مطالعه خوانش بینامتنی بافت لاله زار برپایه مفهوم «فضا-رویداد» در راستای ارتقای کیفی فضا

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: دوفصلنامه فضای زیست، دوره: 2، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_LIFSP-2-1_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 287
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدرضا جاسبی

کارشناسی ارشد، گروه معماری، واحد پرند، دانشگاه آزاد اسلامی، پرند، ایران.

فاطمه امیریان

استادیار، گروه معماری، واحد پرند، دانشگاه آزاد اسلامی، پرند، ایران. نویسنده مسئول.

بهمن نامورمطلق

دانشیار، گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

این مقاله نوشتاری پیرامون شناسایی موثرترین مولفه ­های ارتقای کیفی فضا برپایه مفهوم «فضا-رویداد» در بافت­های باارزش به کمک خوانش بینامتنی است. بافت مورد مطالعه در این پژوهش، بافت خیابان لاله ­زار است؛ چرا که این خیابان یکی از قدیمی­ ترین خیابان­ های تاریخی-فرهنگی تهران است و در گذشته از آن به عنوان یکی از راسته های پر رفت و آمد تهران قدیم یاد می­ شود که خاطرات زیادی برای مخاطبین خود پدید آورده است. نبود فعالیت­های اجتماعی و فرهنگی مرتبط و همجواری نامناسب، این خیابان را با مسائل فراوانی مواجه کرده اند. از آن­جا که یکی از بسترهای مورد مطالعه در حوزه نظری معماری معاصر، بحث کیفیت فضا و ارتقای آن است؛ که در این میان صاحب نظرانی مانند: بنتلی، راجرز، بل، گلکار و غیره نظریاتی را مطرح کرده ­اند. برخی از معماران و طراحان شهری بر این باورند که مولفه ­های موجود به­­ تنهایی پاسخگوی ارتقای کیفی بافت­های باارزش نیستند. هدف از این نوشتار؛ مطالعه، بررسی و توجه به زوایای پنهان تاثیر مولفه­ های «فضا-رویداد» بر کیفیت فضا توسط خوانش بینامتنی در بافت لاله­ زار است. از این رو روش پژوهش مورد استفاده از نوع کیفی تفسیری است که به مطالعه و بررسی آرای نظریه ­پردازان حوزه ­های مختلف پرداخته و هم زمان با مطالعه کتابخانه­ ای-اسنادی، ضمن حضور در متن بناها از مصاحبه نیز استفاده گردیده است. در انتهای مطالعات نیز، داده­ ها به روش تفسیری و تحلیل محتوای کیفی، با کمک دو نرم افزار SPSS ۲۲ و MAXQDA ۲۰۲۰ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­ اند. پرسش اصلی­ این پژوهش آن است که: چگونه­ می­ توان از طریق خوانش بینامتنی، به مولفه­ های قابل اتکا و مولفه ­های موثر در ارتقای کیفی در روند طراحی فضا در بافت­های باارزش دست یافت؟ نتایج این پژوهش نشان می ­دهند که مولفه­ های ادراک فضا، وابستگی به روند طبیعی زندگی (تناسب، نظم، پویایی)، شکل­ دهی به فضا (تنوع و سلسله مراتب) جزو موثرترین مولفه­ ها در ارتقای کیفی بافت­های باارزش هستند.

کلیدواژه ها

خوانش بینامتنی, فضا-رویداد, ارتقای کیفی فضا, لاله زار, بافت باارزش تاریخی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.