تحلیل گفتمان معلولیت به مثابه یک مساله اجتماعی (با تاکید بر قوانین معاصر ایران)
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: مجله مطالعات جامعه شناسی، دوره: 14، شماره: 52
- کد COI اختصاصی: JR_JOSSI-14-52_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 340
نویسندگان
دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسایل اجتماعی ایران،واحد تهران مرکز،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران.
دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران(نویسنده مسئول)fathi.soroush@wtiau.ac.ir
دانشیارگروه جامعه شناسی،عضوهیات علمی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکز،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران.
چکیده
معلولیت و جایگاه ویژه آن در مباحث اجتماعی و پروبلماتیک شدن آن -که حاصل رویکرد های منفی، درک ها و برداشت های نادرست و فعالیت های سازمانی است که از فرایند استثنا سازی و نشان گذاری برآمده اند-توجه اندیشمندان این حوزه را از نگرش"پزشکی محور" به نگاه با زاویه اجتماعی تغییرداده است. با سیری در چگونگی و چرایی شکل گیری گفتمان ها می توان عناصرگفتمانی و محیط غالب پیدایش گفتمان را به عنوان دو موضوع اساسی در بروز و ظهور هر نوع گفتمانی ردیابی نمود. هدف این مطالعه، بررسی گفتمان معلولیت و بازتعریف آن در قوانین معاصر ایران در یک پس زمینه و بافت تاریخی می باشد. همچنین، پژوهش حاضر می کوشد با تمرکز بر چگونگی تغییر این گفتمان، باز تعریف گفتمانی معلولیت در متون قوانین معاصر ایران را واکاوی کند. از لحاظ نظری، در پی بهره گیری از نظریه دیرینه شناسی فوکو (تبارپژوهی نظام های اجتماعی) و "تاریخیت" گفتمانی است. این مطالعه با رجوع به اسناد رسمی، مدارک مکتوب، کتب و مقالات به بازشناسی سیرتاریخی بروز و تغییر گفتمان اجتماعی- قانونی و فرهنگی درخصوص "گفتمان معلولیت" پرداخته و حتی الامکان، به ارائه شواهد و مثال ها می پردازد. روش انجام این بررسی عمدتا تاریخ محور بوده است.یافته ها نشان می دهد قوانین به عنوان نشانه تجلی قدرت دستگاه حاکمه- یا همان زمینه شکل گیری گفتمان منظور نظر فوکو- در خصوص ایجاد نگرش شهروندی به افراد دارای معلولیت محصول تحولات ایجاد شده درگونه های گفتمانی معلولیت و تحریر قوانین "حمایتگرانه" از آنها دفعتا و یکباره در ساختار اجتماعی ایران حاصل نگردیده و در واقع به نوعی ادامه روند نوخواهی و پیدایی مطالبه گری اجتماعی افراد دارای معلولیت محسوب می گردد. این گونه مطالبه گری های حق مدارانه از یک سو حاصل جنبش های اجتماعی چه در ایران معاصر و چه در ابعاد وسیع تر محصول افزایش آگاهی های اجتماعی و وسعت یافتن حوزه مطالبات شهروندی به حساب می آید.کلیدواژه ها
گفتمان, معلولیت, قوانین, دیرینه شناسیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.