رضا بیات - دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
عبدالله حسینی - استادیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

خوانش کارکردهای زبانی کارل بولر در ترجمه فارسی رمان الوقائع الغریبه فی اختفاء سعید ابی النحس المتشائل مساله نقشهای زبانی از موضوعات جدید زبانشناسی است و این نقشها تاثیری فراوان در رساندن معنا به دریافتکنندگان، حفظ زبان مبدا، توضیحات بیشتر یا حتی تحریک احساسات مخاطبان دارد؛ در غیر این صورت، ممکن است ترجمه، نادرست باشد و حتی معنا کاملا پوشیده باقی بماند. هدف کارل بولر از ارائه نقش‎های زبانی شامل، نقش‎های ترکیبی، ارجاعی، بیانی، ترغیبی و عاطفی است و هر مترجمی با توجه به بافت جمله و نیز با توجه به نقش زبانی مورد نیاز آن باید متن را ترجمه کند تا ترجمه، آن گونه که باید تاثیر خود را بگذارد. این بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و در آن، ترجمه «الوقائع الغریبه فی اختفاء سعید ابی النحس المتشائل» اثر امیل حبیبی که توسط احسان موسوی خلخالی به فارسی ترجمه شده و عنوان فارسی آن «وقایع غریب غیب شدن سعیدا بونحس خوشبدبین» مورد بررسی قرار گرفته است. این ترجمه از نظر نقشهای زبانی بیان شده، شامل نقشهای ترکیبی، ارجاعی، بیانی، ترغیبی و عاطفی وتاثیر آن در ترجمه، بررسی شده است. با توجه به ترجمه کتاب، مشخص شد که مترجم بیشترین استفاده را از ترجمه ترکیبی و سپس ارجاعی کرده است. ترجمه بیانی نیز با اختلافی زیاد، پس از دو نقش پیشین قرار میگیرد و نقش عاطفی، بسیار بسیار اندک، مورد استفاده قرار گرفته است.

نقش ها و کارکردهای زبانی, کارل بولر, سعیدابونحس خوشبدبین, الوقائع الغریبه, امیل حبیبی