عبدالله میراحمدی - دانشجوی دکترای دانشگاه تربیت مدرس
نصرت نیل ساز - استادیار دانشگاه تربیت مدرس
نهله غروی نایینی - استاد دانشگاه تربیت مدرس
کاوس روحی برندق - استادیار دانشگاه تربیت مدرس

تفویض یکی از دیدگاه های تنزیهی در معناشناسی صفات الاهی است. بیشتر اهل حدیث و عالمان حنبلی مذهب پیرو این رویکرد هستند. این گروه در رویارویی با مشبهه، قاعده ی بلاکیف را مطرح کردند. این قاعده پس از چندی نزد اشاعره، برای رهایی از مشکل تشبیه، به صورت جدی استفاده شد. در ادامه، وهابیان با ارائه ی قرائتی جدید از بلاکیف، ضمن اثبات وجود کیفیت برای صفات، علم به آن کیفیت را تفویض کردند. قرائت آن ها از بلاکیف، برخلاف اهل حدیث و اشاعره، نه تنها راه حلی برای مشکل تشبیه نیست، بلکه به تجسیم نیز منجر می شود. محمد عبده از مفسران معاصر، با وجود پرهیز از پرداختن به اختلافات مذهبی، رویکردی دوگانه از قرائت قاعده ی بلاکیف دارد. رشید رضا هم مانند او، قرائتی متناقض از این قاعده ارائه می دهد. این قرائت ها از یک سو، متمایل به دیدگاه اشاعره است و از سوی دیگر، به دلیل تاثیرپذیری از مبانی سلفیه، مشابه رویکرد وهابیان است.

۱. معناشناسی صفات, ۲. تفویض, ۳. قاعده ی بلاکیف, ۴. محمد عبده, ۵ رشیدرضا