محمد هادی جهاندیده - استادیار زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه پیام نور،تهران،ایران
مصطفی گرجی - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران،ایران

کوشوانت سینگ، بنیانگذار ادبیات چندپارگی هندوستان، با نوآوری­های زبانی در بافت متنی رمان قطار به سوی پاکستان)۱۹۵۶)به تبیین رابطه میان گفتمان، ایدئولوژی و اجتماع می­پردازد. این جستار درصدد پاسخگویی به این پرسش­ها است که کدام گویش­­ بومی بسامد بیش تری در متن این رمان دارد و گفتمان­های موجود در این اثر تا چه میزان در چارچوب مربع ایدئولوژیک فن­دیک هستند.این پژوهش با بهره گیری از شیوه کتابخانه ای به روش توصیفی- تحلیلی با رویکردی اجتماعی-شناختی و بر مبنای الگوی نظری فن­دیک (۱۹۹۸) انجام شده است. یافته­های پژوهش نشان می­دهند که کوشوانت سینگ در محورهای معنایی و بلاغی از راهبردهایی استفاده می کند که در سطوح خرد و کلان با چارچوب نظری و مربع ایدئولوژیک فن­دیک (۱۹۹۸) همپوشانی دارند. تحلیل داده­ها با استفاده از نرم افزارSPSS۲۵ نشان داد که با توجه به متغیر­های محورهای معنایی و بلاغی تفاوت معناداری در میزان فراوانی راهبردهای گفتمانی وجود دارد. مقوله بندی و استعاره به ترتیب بیش ترین مقدار را نسبت به سایر راهبردهای معنایی و بلاغی دارند. در میان زبان های هندو-آریایی، کم ترین وام گیری­های زبانی از پنجابی و بیشترین گرته برداری نیز از هندی است تا مخاطبان بیش تری به اثر برگزیده جلب شوند.

ادبیات چندپارگی, تحلیل نقادانه گفتمان, گویش, کوشوانت سینگ, فن دیک