مهار قدرت سیاسی به روایت بیهقی در کتاب تاریخ بیهقی

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: دوازدهمین همایش بین المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی(۱۴۰۱)
  • کد COI اختصاصی: BAYHAGI12_018
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 423
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

یعقوب تابش

دانشیار تاریخ، دانشگاه حکیم سبزواری:

چکیده

قدرت سیاسی بنا به اقتضائات زمانه و جایگاه حکمران یا هیات حکمرانی می تواند بیقید و شرط و یا محدود به اصول و قواعد تعیینشده مکتوب یا نانوشته باشد. با توجه به این که روایت بیهقی در کتاب تاریخ بیهقی بیشتر توصیف رویدادهای پیرامون حکومت غزنوی در دوره ای محدود (دوره حکومت سلطان مسعود) است، شناخت نگاه او به حکومت و مهار قدرت آن ضرورت دارد. نویسنده در این جستار بر آن است دیدگاه بیهقی را درباره دامنه قدرت سیاسی و مهار آن با به کارگیری روش کتابخانه ای در گردآوری داده ها و روش توصیف و تحلیل تاریخی در پردازش آنها مورد واکاوی قرار دهد. در منظومه اندیشه ای بیهقی حکومت امری الهی است که خداوند آن را به افرادی همچون پیامبران، جانشینان ایشان و سلاطین میدهد. رعایت عدالت یکی از شایستگیهای اساسی حکمرانی است که میتواند کردارهای مربوط به فرمانروایی را با محوریت خود محدود کند، اما توصیف بیهقی از حکومت سلطان مسعود منطبق با دیدگاه او درباره عدالت فرمانروا نیست، وزارت به عنوان نهادی حکومتی در کنار سلطان قرار دارد و میتواند در مهار قدرت بی قید و شرط سلطان و تعدیل خطاهای حکومتی او نقش داشته باشداما به خاطر انتصاب وزیر بزرگ از سوی سلطان تحقق این مهم بسته به تمایلات مستبدانه سلطان امری نسبی به شمار میرود.

کلیدواژه ها

مهار قدرت سیاسی، ابوالفضل بیهقی، تاریخ بیهقی.

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.