آرش اکبری مفاخر - پژوهشگر ادب حماسی

رزم نامه کنیزک حماسه­ای ملی و روایتی از یادگار زریران است. این حماسه بخشی از دستنویس منظومه هفت­لشکر به زبان گورانی و بازتابی از یک نوع ادبی شاهنامه­سرایی در غرب ایران است. ساختار رزم نامه و رویکرد نمایشی آن در دو نگاه یادآور یادگار زریران است. در نگاهی جزیی، بخش میانی رزم نامه دقیقا روایتی از یادگار زریران پهلویست که در آن زردشتی­زدایی و نام­گردانی صورت گرفته ­است. در این بررسی رزم نامه در مقایسه با شاهنامه و غررالسیر به یادگار زریران پهلوی نزدیک تر است. در نگاه کلی رزم نامه یادآور سه داستان گشتاسپ و ارجاسپ، اسفندیار و ارجاسپ، و هفت خان اسفندیار است که می­توان آن را یادگار زریران پارتی نامید. در این بررسی یادگار زریران پارتی در انتقال به خدای­نامه و شاهنامه ابومنصوری ساختار اصلی خود را از دست داده، اما رزم نامه کنیزک این ساختار پارتی را حفظ کرده ­است. بنابراین باتوجه به رزم نامه می­توان بصورت نخستین و کامل یادگار زریران پارتی دست یافت.

رزم نامه کنیزک, زبان گورانی, هفت لشکر, یادگار زریران پهلوی, یادگار زریران پارتی