تحلیلی ژئوپلیتیکی بر محصول های راهبردی کشاورزی ایران (مطالعه موردی: گندم)

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: مجله پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره: 48، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JHGR-48-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 330
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدباقر قالیباف

دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

زهرا پیشگاهی فرد

استاد جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

رسول افضلی

دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

سید محمد حسینی

دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

کشاورزی و تولید مواد غذایی، در دهه های اخیر یکی از مسائل مهم جهانی است و همه کشورها اعم از صادرکننده و واردکننده را با چالش مواجه ساخته است. این پژوهش به منظور بررسی وضعیت تولید و مصرف محصول راهبردی گندم در ایران و نیز انتخاب راهبرد مناسب برای تامین آن تا سال ۱۴۰۰، به­روش توصیفی- تحلیلی، مبتنی­بر داده های FAO و با استفاده از نرم افزارهای Excel و GIS انجام شده است. آمار دوره های زمانی تولید و مصرف گندم، با استفاده از روش ARIMA مدل سازی و تولید و مصرف این محصول راهبردی طی سال های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ پیش بینی شده است. نتایج نشان می دهد با توجه به جایگاه ایران در تولید، مصرف، صادرات و همچنین میزان نیاز کشور به واردات گندم تا سال ۱۴۰۰، بحث خودکفایی کامل این محصول، حداقل تا سال ۱۴۰۰ منتفی است و ایران تا این سال، یک واردکننده جزء باقی خواهد ماند. با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی ایران و احتمال استفاده کشورهای صادرکننده گندم از این محصول راهبردی به عنوان یک حربه سیاسی علیه کشور، لازم است در انتخاب کشورها برای واردات این محصول دقت ویژه­ای صورت پذیرد. از این رو، در قالب یک رویکرد ژئوپلیتیکی و با استفاده از روش تحلیل سلسله­مراتبی (AHP) و نرم افزار Expert choice، بهترین کشورها برای واردات گندم و در سطحی بالاتر، انعقاد قراردادهای بلندمدت در زمینه خرید این محصول راهبردی، شناسایی و اولویت بندی شده­اند.

کلیدواژه ها

امنیت غذایی, خودکفایی, ژئوپلیتیک غذا, گندم, محصول های راهبردی غذایی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.