بررسی تغییرات ریخت شناسی مصب ها (شبیه سازی عددی رودخانه شلمانرود با نرم افزار MIKE۲۱)

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه مدیریت آب و آبیاری، دوره: 12، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JWIM-12-3_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 374
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سارا غفاری

کارشناس ارشد، گروه مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

سید حسین قریشی نجف آبادی

استادیار، گروه مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

محمدرضا مجدزاده طباطبایی

استادیار، گروه مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

ویژگی های هندسی و ریخت شناسی هر رودخانه از مشخصه های اصلی آن به شمار می آید که به وسیله آن برنامه ریزی مدیریتی حوضه و حفظ منابع طبیعی پیرامون آن انجام می پذیرد. مصب ها در دهانه رودخانه ها در یک منطقه مرزی بین دریا و خشکی تشکیل می شوند. تغییر شکل مصب ها بر اثر رسوب گذاری و فرسایش، باعث تغییر الگوی جریان رودخانه می شود. در این پژوهش از مدل هیدرودینامیک (HD) برای محاسبه مقادیر دبی و سرعت و از مدل انتقال رسوب (ST) برای محاسبه بار معلق و تراز بستر استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل هیدرودینامیک نشان داد که حداکثر سرعت در ۱۷ کیلومتری ایستگاه شلمان (ابتدای بازه سوم) تقریبا ۷/۴ متر بر ثانیه است. این مقدار با نزدیک شدن به انتهای مصب تا حدود ۵/۱ متر بر ثانیه کاهش می­یابد. به دلیل اهمیت نقش سیلاب­ها در تغییرات بستر، مدل با استفاده از دبی سیلاب ۲۵ ساله رودخانه شلمانرود (۳۵۵ مترمکعب بر ثانیه) برای بازه یک ساله اجرا شد. پس از آن مسیر رودخانه به سه قسمت تقسیم شد و رفتار رودخانه شلمانرود با توجه به تغییر شکل­ ایجادشده در مقاطع هر قسمت بررسی شد. بیش ترین مقدار رسوب گذاری در قسمت اول در حالت غیرسیلابی ۴۱/۰ متر و در حالت سیلابی ۱/۱ متر است. در قسمت دوم رسوب گذاری افزایش می­یابد و در حالت غیرسیلابی به ۸/۰ متر و در حالت سیلابی به ۲ متر می­رسد. در قسمت سوم مقدار رسوب گذاری بیش تراز قسمت­های اول و دوم خواهد بود. بیش ترین مقدار رسوب گذاری در این قسمت در حالت غیرسیلابی ۵۳/۰ متر و در حالت سیلابی ۴/۱ متر می باشد.

کلیدواژه ها

تغییرات بستر, شبیه سازی عددی, مدل انتقال رسوب, مدل هیدرودینامیک, مصب, مورفولوژی, نرم افزار MIKE۲۱

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.